Droga w złym stanie technicznym. Jak zmusić zarządcę drogi do jej naprawy?

Powrót: Spory z zarządcą drogi publicznej

Zdarza się, że ktoś mieszka albo dojeżdża do miejsca pracy drogą której stan techniczny pozostawia wiele do życzenia. Nie jest normalnym zjawiskiem pokonywanie „toru przeszkód” w postaci dziur, wyrw i zapadlisk w drodze do pracy lub miejsca zamieszkania. Zły stan techniczny drogi może przejawiać się także w niewłaściwym oznakowaniu drogi lub braku jakichkolwiek informacji o zagrożeniach w ruchu drogowym.

Sprawy takie zaczynają się niewinnie – na początku zawsze okoliczni mieszkańcy lub przedsiębiorcy występują z pismem do danego zarządcy drogi publicznej. 

Najczęściej kwintesencją takich pism są pytania: „Kiedy gmina naprawi drogę? Kiedy zarządca drogi załata dziury? Kiedy wreszcie będzie można bezpiecznie jeździć? Kiedy…., kiedy…?”. I do tego na końcu… „Czemu naprawa drogi trwa tak długo?”…, a potem jeszcze… „Czemu nikt z tym nic nie robi?”.

Odpowiedzi zarządców dróg są zazwyczaj lakoniczne lub zdawkowe. Nieprofesjonalnie przygotowane wezwania i pisma nie robią na zarządcach dróg jakiegokolwiek wrażania – zważywszy na fakt tego iż każdy urząd wewnętrznie korzysta z pomocy i bieżącej obsługi prawej radcy prawnego. 

Niejednokrotnie zarządcy dróg gminnych i powiatowych zasłaniają się brakiem środków finansowych na realizację przebudowy drogi lub zastosowania rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Jest jednak możliwość wywarcia skutecznego nacisku na zarządców dróg publicznych.

Zgodnie z art. 20 pkt 1 – 4, 11 i 12 ustawy o drogach publicznych do zarządcy drogi należy w szczególności:

„1) opracowywanie projektów planów rozwoju sieci drogowej oraz bieżące informowanie o tych planach organów właściwych do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;

2) opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich;

3) pełnienie funkcji inwestora;

4) utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego,

11)wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających;

12)przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników”.

Tym samym w gestii zarządcy drogi jest podejmować samodzielnie inicjatywę w zakresie naprawy i utrzymywania dróg we właściwym stanie technicznym.

Obowiązki zarządcy drogi polegają także na „ochronie drogi”. Poprzez pojęcie „ochrony drogi” rozumie się „działania mające na celu niedopuszczenie do przedwczesnego zniszczenia drogi, obniżenia klasy drogi, ograniczenia jej funkcji, niewłaściwego jej użytkowania oraz pogorszenia warunków bezpieczeństwa ruchu”.

Z pewnością zły stan techniczny drogi w sposób kluczowy wpływa na pogorszenie warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego.

W sprawie przeciwko zarządcy drogi może nam na pewno pomóc audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zgodnie z ustawą o drogach publicznych poprzez audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego rozumie się „niezależną, szczegółową, techniczną ocenę cech projektowanej, budowanej, przebudowywanej lub użytkowanej drogi publicznej pod względem bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego”.

Nasza kancelaria na bieżąco współpracuje z audytorami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wykonanie takiego audytu może poprzedzić wystąpienie do gminy z odpowiednim pisemnym wezwaniem do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez remont drogi.

Istnieje też możliwość wystąpienia do organów sprawujących nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego (czyli gminy) – w takim przypadku do Wojewody. Organ nadzoru może nakazać gminie podjęcie określonych działań.

W miejscu tym zwracamy uwagę, iż nie może być to „strzelanie na oślep” pismami i skargami do wszystkich możliwych podmiotów. Wystąpienie powinno mieć swoje oparcie w konkretnych przepisach ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o drogach publicznych. Jeżeli pojazd danego przedsiębiorcy jest „zmuszony” jeździć taką drogą (będącą w złym stanie technicznym) można także wystąpić jednocześnie z roszczeniem odszkodowawczym do zarządcy drogi publicznej.

Istnieje także rozbudowany katalog z art. 39 ustawy o drogach publicznych obligujący zarządcę drogi publicznej do „ochrony pasa drogowego”. Katalog ten można wykorzystać także do wymuszaniu na zarządcy drogi publicznej podjęcia określonych działań.

Jeżeli natomiast zagrożenia w ruchu drogowym wynikają z niewłaściwej organizacji ruchu lub braku jakichkolwiek informacji o istniejących zagrożeniach związanych ze stanem technicznym drogi, przysługuje możliwość wystąpienia w trybie art. 10 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym z wnioskiem o wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego lub o dokonanie oceny organizacji ruchu do Wojewody lub Ministra właściwego do spraw transportu. Sporządzenie takiego wniosku nie jest proste i wymaga wiedzy specjalistycznej z zakresu drogownictwa i organizacji ruchu drogowego. Wojewoda lub Minister właściwy do spraw transportu może „wymusić” na organie zarządzającym ruchem na drodze wprowadzenie określonych działań zmierzających do poprawy poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego w sferze organizacji ruchu drogowego (np. poprzez zastosowanie znaków ostrzegawczych A – 11 „nierówna droga”).

Znak A – 11 umieszcza się przed odcinkami jezdni o dużych nierównościach, które mogą być niebezpieczne dla ruchu lub obniżają komfort jazdy. W szczególności należy oznakować odcinki, na których są:

– nierówności występujące na przejazdach kolejowych,

– pofałdowania występujące na stromych zjazdach z mostów i wiaduktów oraz na tych obiektach,

– niewielkie zapadnięcia się jezdni,

– zawyżony (zaniżony) most lub przepust,

– poprzeczny ściek lub garb,

– wyboje,

– poprzeczny uskok nawierzchni,

– inne niż przełomy zniszczenia nawierzchni.

Na odcinku drogi w łuku, na skrzyżowaniu lub przy dużym spadku należy oznakowywać nawet niewielkie nierówności. Przy ocenie nierówności wymagających oznakowania należy brać pod uwagę ogólny standard drogi; im wyższy jest standard, tym mniejsze nierówności należy oznakowywać.

Wojewoda lub Minister właściwy do spraw transportu sprawujący nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach może także wymusić wprowadzenie innych rozwiązań z zakresu inżynierii ruchu drogowego ograniczających ruch na takiej drodze lub wymuszających całkowite zamknięcie drogi za pomocą odpowiednich zmian w organizacji ruchu (wyłącznie jej z użytkowania). Konsekwencją tego będzie nieformalne „wymuszenie” na zarządcy drogi podjęcie niezwłocznych działań zmierzających do przebudowy lub remontu drogi celem poprawy warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Generalnie rzecz ujmując, skuteczne wymuszenie przebudowy lub remontu drogi publicznej (wewnętrznej) nie jest proste i wymaga dużej wiedzy z zakresu drogownictwa i zaangażowania. Nie oznacza to że jest ono niemożliwe – przy zastosowaniu skutecznych rozwiązań cel udaje się osiągnąć. Przebieg każdej sprawy jest zależny od postulowanych efektów przebudowy/remontu i wymaga uprzedniej konsultacji założeń.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości