Prawo w praktyce – Przypadek nr 24.

Powrót do listy przypadków

24.Bezpodstawna odmowa zajęcia pasa drogowego. 

Sygnatury spraw w toku:  

• Decyzja Zarządu Dróg Miejskich w Warszawie z dnia 11 lipca 2019 roku nr ZDM/GPD/K/1B/P/331/2019 zezwalająca na zajęcie pasa drogowego pod kiosk handlowy od dnia 02 maja 2019 roku do dnia 31 października 2019 roku oraz odmawiająca zezwolenia na zajęcie pasa drogowego pod kiosk handlowy od dnia 01 listopada 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku, 
• Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 26 października 2021 roku numer KOC/5464/Dr/19 utrzymująca w mocy decyzję Zarządu Dróg Miejskich w Warszawie z dnia 11 lipca 2019 roku nr ZDM/GPD/K/1B/P/331/2019, 
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2022 roku o sygnaturze VI SA/Wa 3075/21 uchylający decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 26 października 2021 roku numer KOC/5464/Dr/19. 

Okres trwania sprawy: lipiec 2019 roku – luty 2022 roku. 

Efekt działań kancelarii: uchylenie decyzji odmawiającej zezwolenia na zajęcie pasa drogowego, zalegalizowanie możliwości funkcjonowania kiosku handlowego w pasie drogi publicznej ulicy Woronicza róg Alei Niepodległości w Warszawie. 

Pani Sylwia W. prowadziła kiosk handlowy u zbiegu ulicy Woronicza i Alei Niepodległości w Warszawie. Rzeczony kiosk handlowy był prowadzony od kilkunastu lat. Corocznie Pani Sylwia W. składała wnioski o przedłużenie okresu zajęcia pasa drogowego na kolejny rok.  

Tak samo było w toku 2019, kiedy złożony przez nią wniosek obejmował okres od 02 maja 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku. 

Z niewiadomych przyczyn zarządca drogi publicznej odmówił Pani Sylwii W. zezwolenia na zajęcie pasa drogowego w okresie od 01 listopada 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku motywując to tym, iż rzeczony kiosk handlowy zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowemu i nie konweniuje z istniejącym reprezentacyjnym otoczeniem. Zarządca drogi wskazał także iż lokalizacja kiosku handlowego nie jest „szczególnie uzasadnionym przypadkiem”, a rzeczonym kiosku oprócz prasy i biletów komunikacji miejskiej jest sprzedawany także alkohol.  

Od przedmiotowej decyzji samodzielnie odwołanie wniosła Pani Sylwia W., niemniej Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie utrzymało w mocy przedmiotową decyzję.  

Należy mieć na uwadze, iż niosło to dramatyczne następstwa dla osoby zajmującej pas drogowy, gdyż utrzymanie w mocy rzeczonej decyzji skutkowało ‘przerwaniem’ okresu zajęcia pasa drogowego i brakiem możliwości uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego od dnia 01 stycznia 2020 roku. 

W tym momencie zrozpaczona Pani Sylwia W. skontaktowała się z Nami, po czym uznaliśmy że obie decyzje (zarządcy drogi i SKO w Warszawie) w rażący sposób naruszają prawo. 

Konsekwencja tego była konieczność sporządzenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po szczegółowym zapoznaniu się z aktami sprawy. 

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie podnieśliśmy następującą argumentację: 

• zarządca drogi publicznej i organ drugiej instancji pominął fakt wydawania seryjnie od roku 1997 roku decyzji na zajęcie pasa drogowego dla każdoczesnych właścicieli kiosku handlowego w przedmiotowej lokalizacji, a tym samym niezrozumiałe jest odstępowanie od utrwalonej praktyki organu administracji publicznej w przedmiotowym zakresie skoro od 1997 roku dla przedmiotowego obszaru nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie doszło do jakichkolwiek zmian w geometrii pasa drogi publicznej (brak przebudowy, remontu, zmiany układu jezdni, chodników, itp.)., 
• zarządca drogi publicznej i organ drugiej instancji pominął fakt tego, iż dla przedmiotowego obszaru nie ma uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a więc wywodzenie ‘znikąd’ o reprezentacyjnej strefie i przestrzeni z którą koliduje rzekomy kiosk handlowy nie ma żadnego oparcia prawnego oraz stwierdzenia o rzekomej ‘dysharmonii’ obiektu z sąsiadującą przestrzenią nie odnoszą się do jakichkolwiek regulacji prawa miejscowego, 
• zarządca drogi kierował się brakiem logiki w swoich twierdzeniach, iż jakoby termin od dnia 02 maja 2019 roku do dnia 31 października 2019 roku był terminem danym stronie na rozbiórkę kiosku handlowego stronie postępowania, skoro skarżona decyzja została wydana w dniu 11 lipca 2019 roku (tj. z datą wsteczną), a strona postępowania miałaby jedynie 3 miesiące (sierpień, wrzesień, październik) na przeprowadzenie skomplikowanych procedur rozbiórkowych wymagających wykonania i zatwierdzenia projektu czasowej organizacji ruchu na czas rozbiórki, uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego w celu rozbiórki oraz dokonania skutecznego prawnie zgłoszenia rozbiórki obiektu do organu administracji architektoniczno-budowlanej co w normalnych warunkach zajmuje od 3 – 6 miesięcy. 

Wskazaliśmy także na istotne naruszenia przepisów, których dopuścił się zarządca drogi publicznej: 

• naruszenie art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym polegające na tym, iż pomimo braku istnienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wszystkie organy powoływały się na założenia wyłożonego lecz nieuchwalonego projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako rzekomo ‘kolidujące’ z funkcjonowaniem legalnie wybudowanego kiosku handlowego, w sytuacji gdy projektowany § 75 pkt 13 miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla rejonu Wierzbna w rej. ul. Joliot-Curie przewiduje wprost iż w ciągu Alei Niepodległości  (3.KD-G) w sprawach nieuregulowanych w zakresie zagospodarowani terenu obowiązują przepisy ogólne dotyczące, w szczególności nakazów, zakazów, dopuszczeń i ograniczeń w zagospodarowaniu terenów, a należy wskazać iż lokalizacja rozpatrywanego kiosku została dopuszczona do funkcjonowania już w 1997 roku na podstawie decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę. 
• naruszenie art. 39 ust. 1 i 3 ustawy o drogach publicznych polegające na tym, iż przedmiotowy obiekt handlowy (kiosk handlowy) istnieje w pasie drogowym od 1997 roku w sposób nieprzerwany nie może utrudniać i zagrażać bezpieczeństwu  drogowemu i ruchowi drogowemu gdyż od 1997 roku geometria drogi publicznej na przedmiotowym odcinku (szerokość jezdni, chodników, zatok postojowych i innych elementów pasa drogowego) nie uległa zmianie co całkowicie pominął organ pierwszej instancji i organ drugiej instancji, a przy tym nie uwzględnił powszechnie obowiązujących regulacji prawnych: 
  • a. art. 47 ust. 1 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym określającego minimalną szerokość chodnika niezbędnego dla ruchu pieszych o szerokości 1,5 m która to w rozpatrywanym przypadku jest pozostawiona, gdyż kiosk handlowy jest w odległości 8,5 – 8,75 m od zewnętrznej krawędzi jezdni, a szerokość chodnika dla pieszych przed obiektem wynosi 6,0 m, 
  • b. § 44 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie określającego szerokość chodnika przylegającego do zewnętrznej krawędzi jezdni na 2,0 m z możliwości jego zawężenia do 1,25 m w miejscu występowania przeszkody, która to odległość w rozpatrywanym przypadku jest pozostawiona, gdyż kiosk handlowy jest w odległości 8,5 – 8,75 m od zewnętrznej krawędzi jezdni, a szerokość chodnika dla pieszych przed obiektem wynosi 6,0 m, 
  • c. § 44 ust. 4a Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie określającego możliwe lokalne przewężenia chodnika do 1,0 m szerokości, przy czym przypadek taki nie istnieje w rozpatrywanym miejscu, gdyż kiosk handlowy jest w odległości 8,5 – 8,75 m od zewnętrznej krawędzi jezdni, a szerokość chodnika dla pieszych przed obiektem wynosi 6,0 m. 

• naruszenie art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych polegające na tym, iż przedmiotowy obiekt handlowy (kiosk handlowy) istnieje w pasie drogowym od 1997 roku w sposób nieprzerwany i w okresie 1997 – 31.10.2019 roku był „uzasadnionym przypadkiem”, a nagle od 01.11.2019 roku stał się „nieuzasadnionym przypadkiem” w sytuacji gdy nie doszło do żadnych zmian w geometrii  drogi publicznej na przedmiotowym odcinku (szerokość jezdni, chodników, zatok postojowych i innych elementów pasa drogowego). 
• naruszenie art. 43 ust. 1 (pkt 3 lit. b w tabeli) ustawy o drogach publicznych polegające na tym, iż przedmiotowy obiekt handlowy (kiosk handlowy) zlokalizowany jest w wymaganej przepisami bezpiecznej odległości co najmniej 8,0 m od zewnętrznej krawędzi jezdni Alei Niepodległości (droga powiatowa), a tym samym bezpodstawne są twierdzenia organu pierwszej i drugiej instancji jakoby obiekt ten zagrażał bezpieczeństwu ruchu drogowego lub nie stanowił „uzasadnionego przypadku” lokalizacji obiektu handlowego w pasie drogi publicznej. 

Po rozprawie w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie skład orzekający podzielił w pełni naszą argumentację i w konsekwencji wyrokiem z dnia 24 lutego 2022 roku (VI SA/Wa 3075/21) uchylił w całości decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 26 października 2021 roku o sygnaturze KOC/5464/Dr/19. 

W uzasadnieniu wyroku sąd wyraźnie wytknął organowi drugiej instancji i zarządcy drogi, iż z treści tych decyzji nie wynika dlaczego nagle po dniu 01 listopada 2019 roku opadała przesłanka „szczególne uzasadnionego przypadku” i czemu nagle kiosk handlowy zaczął zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego, skoro wcześniej nie stanowił zagrożenia. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, iż nie ma żadnych racjonalnych podstaw ani nowych okoliczności co do tego, żeby nagle odmówić zajęcia pasa drogowego w okresie od 01 listopada 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku. 

Sprawa wróciła do ponownego rozpoznania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie, który wydało zezwolenie na zajęcie pasa drogowego na sporny okres od 01 listopada 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku. Jednocześnie strona postępowania mogła legalnie wystąpić z wnioskiem o zajęcie pasa drogowego na okres po dniu 01 stycznia 2020 roku. 

W miejscu tym należy zważyć, iż sprawy z zakresu odmowy udzielenia zezwolenia  na zajęcie pasa drogowego wymagają specjalistycznej wiedzy. Stąd też każdorazowo zaleca się dokonanie konsultacji z osobą specjalizującą się w tej tematyce przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych i proceduralnych.  

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości