Prawo w praktyce – Przypadek nr 25.

Powrót do listy przypadków

25. Brak zawiadomienia o wprowadzeniu organizacji ruchu – o tym jak urzędy przez lata utrzymują nielegalne znaki drogowe 

Sygnatury spraw w toku:  

• Zatwierdzony projekt stałej organizacji ruchu z dnia 17 grudnia 2018 roku o numerze 134/2018 przez Starostę Powiatu Wrocławskiego pod sygnaturą SP.DT.7120.43.2018, 
• Ocena organizacji ruchu przez Wojewodę Dolnośląskiego z dnia 03 czerwca 2022 roku o sygnaturze IF-IT.8170.27.2022.PB 

Okres trwania sprawy: marzec 2022 – wrzesień 2022 

Efekt działań kancelarii: udowodnienie nielegalnego umieszczenia i utrzymywania znaków drogowych B – 5 w ciągu drogi powiatowej przez zarządcę drogi publicznej, wykazanie czynienia utrudnień przedsiębiorcy w dojeździe pojazdów ciężkich do kopalni kruszyw. 

*** 

W marcu 2022 roku zgłosił się do Nas przedsiębiorca prowadzący kopalnię kruszyw (odkrywka złoża kruszyw) w miejscowości Jezierzyce Wielkie (powiat Wrocławski, województwo Mazowieckie). Specjalizuje się on w wydobyciu, przeróbce, eksploatacji i sprzedaży kruszyw naturalnych. Przedmiotowy charakter działalności wymaga uzyskania koncesji od odpowiedniego organu górniczego w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 09 czerwca 2011 roku. 

Przedsiębiorca ten posiadał stosowną koncesję na eksploatację złoża kruszyw wydaną przez Marszałka Województwa Dolnośląskiego, posiadał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia wydaną przez właściwego miejscowo Wójta oraz decyzję Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu zatwierdzającą plan ruchu kopalni kruszyw. 

Wszystkie przedmiotowe dokumenty przewidywały dojazd do kopalni kruszyw (wywóz urobku, wywóz materiałów, dojazd pojazdów ciężkich) za pośrednictwem dróg gminnych oraz drogi powiatowej nr 1968D do drogi krajowej nr 8. 

Problemem okazał się znak B – 5 (12 ton), który był umieszczony przy drodze powiatowej nr 1968D. Uniemożliwiał on dojazd do kopalni kruszyw przez pojazdy ciężkie (wywrotki, koparki, zestawy drogowe 16,5 tony). Przedsiębiorca udał się do siedziby zarządcy drogi i siedziby organu zarządzającego ruchem na drodze celem wyjednania możliwości lokalizacji tabliczki uzupełniającej pod istniejącym znakiem B – 5 (12 ton) dającej wyłącznie spod obowiązującego zakazu dla pojazdów dojeżdżających do kopalni kruszyw. 

Przedsiębiorca ów spotkał się z odmową. Nie została ona w jakikolwiek sposób uzasadniona. Dodatkowo, pomimo złożenia odpowiedniego projektu stałej organizacji ruchu na lokalizację tabliczek uzupełniających pod znakami B – 5 (12 ton), został on odrzucony przez organ zarządzający ruchem na drodze. 

Równolegle kierowcy dojeżdżający do kopalni kruszyw byli szykanowani przez zarządcę drogi i nękani ustawicznymi patrolami Policji. 

W konsekwencji zarekomendowaliśmy przedsiębiorcy sporządzenie wystąpienie do Wojewody Dolnośląskiego (organu sprawującego nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach) w celu ustalenia legalności znaku B – 5 (12 ton) oraz umożliwienia dojazdu do kopalni kruszyw. 

W złożonym wniosku do Wojewody Dolnośląskiego wskazaliśmy na następujące rażące uchybienia w zakresie istniejącej organizacji ruchu wymagające natychmiastowej interwencji Wojewody Dolnośląskiego w odniesieniu do rażąco naruszających prawo działań organu zarządzającego ruchem na drodze w ciągu drogi powiatowej nr 1967D i 1968D: 

1. bezpodstawne umieszczenie znaków B – 5 (12 ton) w ciągu drogi powiatowej nr 1968D w powiecie Strzelińskim (w rejonie skrzyżowania z drogą krajową nr 39) bez uprzednio dokonanej zmiany organizacji ruchu poprzez stosowne zatwierdzenie nowego projektu stałej organizacji ruchu dla drogi powiatowej nr 1968D,
2. wprowadzenie samowolne nieautoryzowane bez zatwierdzonej organizacji ruchu znaków B – 5 (12 ton) od strony DK nr 39 w ciągu DP nr 1968D w powiecie Strzelińskim podczas gdy droga powiatowa 1968D ma klasę drogi „Z” dla której dopuszczalny nacisk na oś wynosi 10 – 11,5 tony zgodnie z § 151 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie,
3. wprowadzenie przez Starostę Wrocławskiego znaków zakazu B – 5 (12 ton) na drodze powiatowej nr 1967D w powiecie Wrocławskim w sytuacji, gdy zgodnie z art. 41 ust. 7 ustawy o drogach publicznych wskazano, iż „nie można wprowadzić ani ustanowić zakazu na drogach publicznych lub ich odcinkach, które zostały wybudowane lub przebudowane przez okres 5 lat od dnia oddania drogi lub jej odcinka do użytkowania”, a zgodnie z pismem Starosty Powiatu Wrocławskiego z dnia 13 grudnia 2021 roku SP-DT.7126.158.2.2021.DP droga ta została przebudowana w całości,
4. przekroczenie uprawnień przez Starostę Powiatu Wrocławskiego i Starostę Powiatu Strzelińskiego w zakresie stosowania ograniczeń wynikających ze znaków B – 5 (12 ton) poprzez brak zastosowania na tabliczce uzupełniającej pod znakiem B – 5 (12 ton) informacji, iż z obowiązku stosowania się do zakaz są wyłączeni przedsiębiorcy prowadzący eksploatację złoża kruszyw na podstawie prawomocnej i ostatecznej decyzji Marszałka Województwa Dolnośląskiego, w sytuacji gdy:a. wprowadzenie tabliczek uzupełniających o treści „Nie dotyczy pojazdów prowadzących eksploatację złoża kruszywa […]” (lub o innej zbliżonej treści) winno zostać dokonane w kontekście utrwalonej linii orzecznictwa sądów administracyjnych, gdzie na przykład Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 grudnia 2010 roku (II SA/Bk 462/10) uchylił zatwierdzenie organizacji ruchu uniemożliwiające prowadzenie eksploatacji kruszyw gdzie w uzasadnieniu wskazał, iż „skarżąca spółka prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wydobyciu i sprzedaży kruszyw naturalnych z Kopalni Surowców Mineralnych N. w N. i drogą (…) nr (…) na odcinku K. S. poruszają się należącej do jej przedsiębiorstwa – pojazdy. W tej sytuacji staje się oczywistym, że wprowadzona zaskarżoną czynnością zmiana organizacji ruchu polegająca na wprowadzeniu zakazu poruszania się na spornym odcinku pojazdów o rzeczywistej masie całkowitej powyżej 10 ton, realnie wpływa na zakres prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej. Spółka może, bowiem tylko wywozić kruszywo znacznie dłuższą trasą (przez B.) lub pojazdami o dopuszczalnym niższym tonażu, spełniającymi parametry obowiązujące w zmienionym ruchu drogowym. Oba rozwiązania bezspornie powodują wzrost kosztów wydobycia kruszywa, zmniejszając konkurencyjność tego produktu i wpływając tym samym na wykonywanie działalności gospodarczej”,

   b. wprowadzenie tabliczek uzupełniających o treści „Nie dotyczy pojazdów prowadzących eksploatację złoża kruszywa […]” (lub o innej zbliżonej treści) winno zostać dokonane w świetle art. 41 ust. 1 ustawy o drogach publicznych, który dopuszcza ruch pojazdów o masie całkowitej 11,5 tony na oś (co daje przy pojazdach trzyosiowych 11,5 tony x 3 = 34,5 tony) w rezultacie czego pojazdy o łącznej masie całkowitej 34,5 tony mogą się legalnie poruszać w ciągu DP nr 1967D i DP1968D,

   c. wprowadzenie tabliczek uzupełniających o treści „Nie dotyczy pojazdów prowadzących eksploatację złoża kruszywa […]” (lub o innej zbliżonej treści) winno zostać dokonane w celu realizacji obligatoryjnego obowiązku zasady niedyskryminacji wynikającej z art. 41 ust. 9 ustawy o drogach publicznych, gdyż obecny kształt istniejącej organizacji ruchu dyskryminuje w sposób znaczący przedsiębiorców prowadzących eksploatację złoża kruszyw,

   d. prowadzenie tabliczek uzupełniających o treści „Nie dotyczy pojazdów prowadzących eksploatację złoża kruszywa […]” (lub o innej zbliżonej treści) winno zostać dokonane z bezpośrednio obowiązującym stosowanym bezpośrednio wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej  z dnia 21 marca 2019 r. w sprawie C-127/17 orzeczono iż niedopuszczalne jest wprowadzenie w Polsce systemu ograniczania przejazd pojazdów ciężkich o nacisku pojedynczej osi do 11,5 t, gdyż pozostaje to sprzeczne z przepisami art. 3 i 7 dyrektywy Rady 96/53/WE z dnia 25 lipca 1996 r. ustanawiającej dla niektórych pojazdów drogowych poruszających się na terytorium Wspólnoty maksymalne dopuszczalne wymiary w ruchu krajowym i międzynarodowym,

5. wadliwe i nieprawidłowe wykonanie projektu stałej organizacji ruchu zatwierdzonego w dniu 17 grudnia 2018 roku nr SP.DT.7120.43.2018 ze względu na fakt braku wprowadzenia pod projektowanymi znakami B – 5 (12 ton) tabliczki  uzupełniającej o treści „Nie dotyczy pojazdów prowadzących eksploatację złoża kruszywa […]” (lub o innej zbliżonej treści) czego skutkiem jest dyskryminacja przedsiębiorców prowadzących eksploatację złoża kruszyw, a jednocześnie Starosta Powiatu Wrocławskiego nie wykonał stosownych badań nośności drogi które uzasadniałyby wprowadzenie takiego ograniczenia, a nadto gdyby nawet istniały przesłanki do wprowadzenia takiego ograniczenia to nie zwalnia to organu zarządzającego ruchem na drodze z zastosowania odpowiednich tabliczek uzupełniających umożliwiających przedsiębiorcą eksploatację kruszyw ,
6. brak dokonania pisemnego zawiadomienia o wprowadzeniu zatwierdzonej stałej organizacji ruchu z dnia 17 grudnia 2018 roku  zgodnie z § 12 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.) czego następstwem jest to, iż z dniem 18 czerwca 2019 roku (tj. po upływie określonego terminu na wprowadzenie organizacji ruchu) zatwierdzona organizacja ruchu utraciła ważność w świetle § 12 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.), a poprzez co istniejące znaki drogowe utraciły całkowicie swoją ważność [nielegalny charakter znaków drogowych B – 5 (12 ton) umieszczonych na drodze powiatowej nr 1967D i 1968D],
7. brak jakiejkolwiek istniejącej zatwierdzonej organizacji ruchu w ciągu drogi powiatowej nr 1967D na lokalizację znaku B – 5 (12 ton) od strony drogi krajowej nr 39 przez Starostę Powiatu Strzelińskiego, czego konsekwencją jest to iż umieszczone znaki drogowego są zlokalizowane bez podstawy prawnej. 

Wojewoda Dolnośląski po otrzymanym zawiadomieniu wszczął niezwłocznie działania nadzorcze wzywając Starostę Wrocławskiego do udzielenia wyjaśnień zaistniałej sytuacji. 

W toku sprawy okazało się, iż znaki B – 5 (12 ton) były umieszczone w ciągu drogi powiatowej nr 1968D bez odpowiedniej podstawy prawnej, a zatwierdzony projekt stałej organizacji ruchu z 17 grudnia 2018 roku o numerze 134/2018 utracił ważność (nie został prawidłowo wprowadzony). Co więcej, wyszło na jaw iż rzeczony znak drogowy od blisko 4 lat stał nielegalnie przy drodze publicznej. 

W wydanej ocenie organizacji ruchu z dnia 03 czerwca 2022 roku o sygnaturze IF-IT.8170.27.2022.PB Wojewoda Dolnośląski wskazał, iż umieszczone znaki B – 5 (12 ton) zostały umieszczone bez dokonania zawiadomień o wprowadzeniu organizacji ruchu. Wojewoda Dolnośląski ustalił także, iż organ zarządzający ruchem na drodze nie dokonał obligatoryjnej kontroli wprowadzonej stałej organizacji ruchu zgodnie z § 12 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem. Wojewoda Dolnośląski uznał istniejące na drodze znaki B – 5 (12 ton) za nielegalne i nakazał ich natychmiastowe usunięcie Staroście Powiatu Wrocławskiego. 

Jednocześnie odrębnym pismem z dnia 22 sierpnia 2023 roku Wojewoda Dolnośląski zawiadomił Dolnośląski Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego oraz Policję o tym, iż stojące przy drodze powiatowej nr 1968D znaki drogowe B – 5 (12 ton) są nielegalne. Konsekwencją tego było to, iż organy te zaniechały sprawowania kontroli ruchu drogowego wobec kierowców naruszających dyspozycję tychże znaków drogowych. 

Działania podjęte przez Nas na zlecenie przedsiębiorcy doprowadziły do tego, iż organ zarządzający ruchem na drodze w porozumieniu z zarządcą drogi musiał wykonać badania nośności drogi i obiektów mostowych w ciągu drogi powiatowej nr 1968D celem ustalenia czy zasadne jest wprowadzanie ograniczeń tonażowych w ciągu drogi powiatowej nr 1968D. Wojewoda Dolnośląski zobligował także Starostę Wrocławskiego do oceny zasadności wprowadzania jakichkolwiek ograniczeń tonażowych w świetle art. 41 ustawy o drogach publicznych oraz orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej  z dnia 21 marca 2019 r. w sprawie C-127/17. 

Każdorazowo koniecznym jest, aby w tego typu sprawach skorzystać z obsługi profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w tematyce organizacji ruchu drogowego oraz zasad wprowadzania organizacji ruchu drogowego. Szczegółowa znajomość przepisów, praktyki i orzecznictwa w materii organizacji ruchu drogowego daje możliwość na ustalenie istniejącej skali nieprawidłowości oraz pociągnięcie do odpowiedzialności organów administracji publicznej naruszających przepisy w zakresie umieszczania i funkcjonowania znaków drogowych. 

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości