Prawo w praktyce – Przypadek nr 38.

Powrót do listy przypadków

38. Procedura zezwalająca na realizację inwestycji drogowej (ZRID) – o tym kiedy i jak interweniować.

Sygnatury spraw w toku:  

• Zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej z dnia 25 lipca 2023 roku o sygnaturze IR-III.7820.14.2022.3 w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443 na odcinku Jarocin-Tuliszków w województwie Wielkopolskim,
• Pismo Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego z dnia 13 września 2023 roku o zakończeniu zbierania materiału w sprawie o sygnaturze IR-III.7820.14.2022.3 przed wydaniem decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443 na odcinku Jarocin-Tuliszków w województwie Wielkopolskim,
• Pismo Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego z dnia 14 listopada 2023 roku o zakończeniu zbierania materiału w sprawie o sygnaturze IR-III.7820.14.2022.3 przed wydaniem decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443 na odcinku Jarocin-Tuliszków w województwie Wielkopolskim,

Okres trwania sprawy:  lipiec 2023 – grudzień 2023

Efekt działań kancelarii: uzyskanie niezbędnych zmian projektowych od inwestora (zarządcy drogi) na wysokości projektowanego zjazdu publicznego (zjazdu zwykłego) do nieruchomości strony postępowania, uzyskanie poprawy parametrów obsługi komunikacyjnej nieruchomości już na etapie postępowania o wydanie decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej, uniknięcie niebezpieczeństwa wydania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej z rygorem natychmiastowej wykonalności z pominięciem korekty błędów projektowych.

***

We wrześniu 2023 roku zgłosił się do Nas zrozpaczony przedsiębiorca prowadzący hurtownię, piekarnię przemysłową oraz zakład handlowo-usługowy przy drodze wojewódzkiej nr 443 w miejscowości Królików (gmina Grodziec, powiat Koniński, województwo Mazowieckie).

W dniu 15 czerwca 2022 roku na wniosek Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu (reprezentowanego przez uprawnionego projektanta drogowego) został złożony wniosek o wydanie decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej dla zadania pod nazwą „Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 443 Jarocin-Tuliszków na odcinku od granicy gminy Gizałki/Grodziec do drogi krajowej nr 25 w m. Rychwał”.

Zgodnie z obowiązującą procedurą wynikająca z ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych decyzję zezwalającą na realizację inwestycji drogowej (ZRID) dla drogi wojewódzkiej wydaje właściwy miejscowo wojewoda – w tym przypadku Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu. W okresie od 15 czerwca 2022 roku do dnia 25 lipca 2023 roku wnioskodawca (tj. Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu reprezentowany przez uprawnionego projektanta drogowego) uzupełniał braki formalne w dokumentacji projektowej, drogowej i budowlanej, w konsekwencji czego dopiero z dniem 25 lipca 2023 roku zostało wszczęte odpowiednie postępowanie w sprawie.

W miejscu tym należy zaznaczyć, iż decyzja zezwalająca na realizację inwestycji drogowej zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych przewiduje zatwierdzenie projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego (tj. zatwierdzenie projektu budowlanego). Co więcej, zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych nadają decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek właściwego zarządcy drogi, uzasadniony interesem społecznym lub gospodarczym. W miejscu tym należy zaznaczyć, iż zdecydowana większość inwestycji w trybie specustawy drogowej (ZRID) posiada nadany rygor natychmiastowej wykonalności, a jego nadanie jest niemalże rutynowe w polskich warunkach prawnych w tego typu przypadkach.

Konsekwencją tego jest istotna kwestia – po wydaniu decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej z rygorem natychmiastowej wykonalności dany zarządca drogi publicznej może rozpocząć inwestycję drogową zgodnie z zatwierdzonym projektem budowlanym, nawet jeżeli zawiera on uchybienia. Co prawda, od decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej zgodnie z art. 21a ust. 11 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych przysługuje odwołanie do organ wyższego stopnia, lecz nie wstrzymuje ono automatycznie realizacji robót budowlanych (drogowych) wynikających z wydanego zezwolenia na realizację inwestycji drogowej z nadanym rygorem natychmiastowej wykonalności.

W przedmiotowo rozpatrywanej sprawie przedsiębiorca prowadzący hurtownię, piekarnię przemysłową oraz zakład handlowo-usługowy przy drodze wojewódzkiej nr 443 w miejscowości Królików zapoznał się z dokonanym opracowaniem projektowym. W rzeczonym opracowaniu na wysokości jego nieruchomości – gdzie dotychczas znajdował się szeroki utwardzony plac przylegający bezpośrednio do zewnętrznej krawędzi jezdni drogi wojewódzkiej nr 443 – zaprojektowano jedynie jeden zjazd publiczny o szerokości 5,0 m i R = 8,0 m.

Zważywszy na fakt, iż każdego dnia do nieruchomości rzeczonego przedsiębiorcy dojeżdżają pojazdy TIR (zestaw drogowy 16,5 m długości) szeroki plac przylegający bezpośrednio do krawędzi jezdni drogi wojewódzkiej nr 443 gwarantował bezproblemowo załadunek i rozładunek towarów. Nowe rozwiązania projektowe w sposób drastyczny ograniczały możliwość obsługi komunikacyjnej nieruchomości i funkcjonowanie hurtowni, przemysłowej piekarni i zakładu.

Od lipca do września 2023 roku rzeczony przedsiębiorca pisał liczne ‘skargi’ do Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu oraz do Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu. Żądał „poszerzenia projektowanego zjazdu” oraz poprawy jego parametrów technicznych. Jednakże jego działania były traktowane po macoszemu przez zarządcę drogi publicznej oraz przez Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu. Jedynie co udało się mu osiągnąć to poszerzenie szerokości projektowanego zjazdu publicznego do 6,0 m szerokości, co projektant drogowy niechętnie wprowadzał wskazując, iż są to ‘wymysły’ strony postępowania nie mające uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa.

W dniu 13 września 2023 roku Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu poinformował o zakończeniu zbierania materiału w sprawie o sygnaturze IR-III.7820.14.2022.3 przed wydaniem decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443 na odcinku Jarocin-Tuliszków w województwie Wielkopolskim. Wywołało to swoistą panikę u rzeczonego przedsiębiorcy, zważywszy na fakt tego, iż wniosek zarządcy drogi publicznej obejmował nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, konsekwencją czego byłoby rozpoczęcie robót drogowych i budowlanych, nawet w przypadku złożenia przez przedsiębiorcę odwołania od decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej do ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

W takim stanie faktycznym wkroczyliśmy do działań. Należy zaznaczyć, iż był to ‘ostatni gwizdek’ na wykonanie jakichkolwiek działań, gdyż Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu szykował się do wydania docelowej decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej.

Zgłosiliśmy się do postępowania jako pełnomocnicy rzeczonego przedsiębiorcy. Działając na jego zlecenie przygotowaliśmy pisemne stanowisko strony postępowania ze zgłoszeniem żądania doprowadzenia opracowanej dokumentacji projektowej do zgodności z obowiązującymi przepisami i zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wezwanie obejmowało żądanie poszerzenia szerokości projektowanego zjazdu publicznego do 7,0 m szerokości z zastosowaniem promienia skrętu na wyokrąglonych łukach zjazdu R = 8,0 m, pod rygorem

• złożenia odwołania od decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej dla zadania „Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 443 Jarocin-Tuliszków na odcinku od granicy gminy Gizałki/Grodziec do drogi krajowej nr 25 w m. Rychwał” do Ministerstwa Rozwoju i Technologii,
• złożenia na podstawie art. 135 Kodeksu Postępowania Administracyjnego w zw.  art. 11c ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wniosku o wstrzymania wykonania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej wydanej z rygorem natychmiastowej wykonalności, celem zablokowania realizacji irracjonalnego zjazdu publicznego generującego poważne zagrożenia w bezpieczeństwie ruchu drogowego,
• podjęcia osobistej interwencji w Ministerstwie Rozwoju i Technologii w celu wstrzymania wykonania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej w przypadku jej wydania z rygorem natychmiastowej wykonalności

Do naszego pisemnego żądania dołączyliśmy wykonaną profesjonalnie analizę przejezdności uprawnionego projektanta drogowego wykazującą jednoznacznie, iż dla miarodajnego pojazdu ciężarowego o długości 16,5 m (TIR) poruszającego się od strony wschodniej projektowany zjazd publiczny jest nieprzejezdny. Z wykonanej analizy przejezdności wynikało w sposób jednoznaczny, iż pojazd ciężarowy z naczepą o długości 16,5 m będzie ustawicznie niszczył krawężniki zjazdu po stronie wschodniej (w tym obrzeże i część pasa zieleni), a nadto czoło pojazdu ciężarowego nie będzie zachowywać elementarnej skrajni 0,5 m od istniejącego budynku położonego bezpośrednio przy projektowanej granicy pasa drogi publicznej.

Należy wskazać, iż przy przeprojektowywaniu istniejących zjazdów publicznych w ramach budowy nowego zadania inwestycyjnego ma zastosowanie art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. h ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych w zw. z § 77 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (w wersji obowiązującej od 13 września 2019 roku do dnia 20 września 2022 roku).

Regulacja § 77 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie stanowi jednoznacznie:

„Zjazd z drogi powinien być zaprojektowany i wybudowany w sposób odpowiadający wymaganiom wynikającym z jego usytuowania i przeznaczenia, a w szczególności powinien być dostosowany do wymagań bezpieczeństwa ruchu na drodze, wymiarów gabarytowych pojazdów, dla których jest przeznaczony, oraz do wymagań ruchu pieszych”.

Rzeczony zjazd publiczny – zważywszy iż będzie on generował notoryczne rozjeżdżanie krawężników, dewastację przylegającego pasa zieleni oraz dewastację chodnika – nie spełniał tych wymogów.

Okoliczność tę potwierdziła także dołączona przez Nas do wystąpienia ekspertyza certyfikowanego audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Wskazaliśmy, iż za niezrozumiałe, niedorzeczne i pozbawione racjonalnych podstaw należy uznać stanowisko Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu i wybranego projektanta drogowego, który nie poszerzył w rozwiązaniach projektowych rzeczonego zjazdu publicznego do szerokości 7,0 m chociaż obowiązujące przepisy prawa pozwalały bezsprzecznie na takie rozwiązanie.

Należy zważyć, iż zgodnie z § 78 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie wskazuje się, iż

„szerokość całkowita [zjazdu publicznego], mierzona prostopadle do osi zjazdu, [ma być] nie mniejsza niż 5,00 m, w tym szerokość jezdni, bez uwzględnienia wyokrągleń, o których mowa w pkt 2 – nie mniejsza niż 3,50 m i nie większa niż szerokość jezdni na drodze, mierzona prostopadle do osi jezdni w miejscu jej przecięcia z osią zjazdu”.

Zważywszy na fakt tego, iż szerokość jezdni projektowanej drogi wojewódzkiej nr 443 na rzeczonym odcinku miała wynosić 7,0 m szerokości, nie było żadnych przeszkód ku temu aby szerokość rzeczonego zjazdu publicznego poszerzyć do parametru 7,0 m szerokości z zastosowaniem wyokrąglonych łuków zjazdu publicznego o promieniu R = 8,0 m.

Po otrzymaniu naszego stanowiska, Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu wstrzymał się z wydaniem decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej i wezwał projektanta drogowego (działającego na zlecenie Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu) do pisemnych wyjaśnień.

Projektant drogowy – w efekcie analizy naszego stanowiska, analizy przejezdności oraz ekspertyzy certyfikowanego audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego – potwierdził zasadność i możliwość poszerzenia rzeczonego zjazdu publicznego do parametru 7,0 m szerokości z zastosowaniem wyokrąglonych łuków zjazdu publicznego o promieniu R = 8,0 m. W konsekwencji wprowadził zmiany do dokumentacji projektowej, którą załączył do akt sprawy IR-III.7820.14.2022.3 w sprawie wydania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej dla zadania pod nazwą „Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 443 Jarocin-Tuliszków na odcinku od granicy gminy Gizałki/Grodziec do drogi krajowej nr 25 w m. Rychwał”.

Nasze działania zakończyły się sukcesem, uniknięto niepotrzebnych procedur odwoławczych oraz niepewnych procedur związanych z wstrzymaniem rygoru natychmiastowej wykonalności dla rozpoczętych niezwłocznie robót drogowych (budowlanych) w ciągu drogi wojewódzkiej nr 443.

Bardzo ważne jest aby w tego typu przypadkach procedur zezwoleń na realizację inwestycji drogowej w trybie specustawy drogowej ZRID, korzystać z obsługi profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w tematyce specustawy drogowej ZRID. Postępowanie w sprawie wydania  decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej jest trybem szczególnych, ze zmodyfikowanymi zasadami stosowania ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego i ustawy Prawo Budowlane. Szczegółowa znajomość przepisów, praktyki i orzecznictwa w tej materii dopiero  daje możliwość skutecznego działania w odpowiednim momencie. Wiele podmiotów (stron postępowania w postępowaniach o wydanie decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej) zwraca się zbyt późno – na przykład w sytuacji gdy taka decyzja jest już wydana z rygorem natychmiastowej wykonalności. Wszelkie działania prawne i projektowe w takiej sytuacji są mocno ograniczone, stąd też niezwykle istotne jest podjęcie interwencji we właściwym momencie – najlepiej jeszcze przed wydaniem zezwolenia na realizację inwestycji drogowej.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości