Prawo w praktyce – Przypadek nr 32.

Powrót do listy przypadków

32. Szybkie ustanowienie służebności drogi koniecznej – czyli „szybkie” polskie „powolne” sądy. 

Sygnatury spraw w toku:  

• Postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie II Wydział Cywilny z dnia 12 stycznia 2022 roku ustanawiającego służebność przejścia, przejazdu i przeprowadzenia urządzeń przesyłowych (droga konieczna) w sprawie o sygnaturze II Ns 421/20. 
• Zawiadomienie z dnia 05 kwietnia 2023 roku o sygnaturze DZKW/WA6M/00027197/22 Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie XV Wydział Ksiąg Wieczystych  potwierdzające ujawnienie służebności przejścia, przejazdu i przeprowadzenia urządzeń przesyłowych (droga konieczna). 

Okres trwania sprawy: czerwiec 2020 – styczeń 2022 

Efekt działań kancelarii: ustanowienie służebności drogi koniecznej (przechód, przejazd i przeprowadzenie urządzeń doprowadzających elektryczność, gaz oraz urządzeń wodno-kanalizacyjnych i telekomunikacyjnych wraz z prawem do ingerencji w substancję drogi koniecznej i odtworzenia jej w przypadku przeprowadzania urządzeń) przez 1,5 roku od daty złożenia wniosku do właściwego miejscowo sądu cywilnego, uzyskanie dostępu do drogi publicznej przez właściciela nieruchomości izolowanej. 

Polskie sądy słyną z powolnego i opieszałego działania. Niejednokrotnie potencjalni obywatele narzekają na długotrwałość postępowań i przewlekłość działań wymiaru sprawiedliwości. Niestety, ale wielokrotnie sytuacje takie są potęgowane przez profesjonalnych pełnomocników, którzy podejmują się prowadzenia postępowań co do których specyfiki nie mają wiedzy. 

Należy zaznaczyć, iż w przypadku wyboru dobrego profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w danej dziedzinie prawa sprawa sądowa istotnie przyspiesza, gdyż sędzia referent prowadzący postępowanie od razu ma wszystkie niezbędne dokumenty, materiały oraz właściwie przygotowane uzasadnienie prawne. 

Tak było w przypadku Pana Andrzeja W. – osoba fizyczna, będąca właścicielem stadniny koni i domu jednorodzinnego położonego w Dzielnicy Wesołej m. st. Warszawy. Po wielu latach okazało się, iż formalnoprawnie jego nieruchomość jest prawnie izolowana – nie ma uregulowanego prawnie dostępu do drogi publicznej. Okoliczność ta wyszła na jaw kiedy chciał uzyskać stosowne pozwolenia na budowę (rozbudowę) części obiektu budowlanego, w konsekwencji czego organ administracji architektoniczno-budowlanej zgodnie z ustawą Prawo Budowlane zażądał od niego wylegitymowania się uregulowanym prawnie dostępem do drogi publicznej. 

Pan Andrzej W. począwszy od 02 lutego 1984 roku był wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomości – dz. ew. nr […] z obr. […..] w Dzielnicy Wesołej m. st. Warszawy. Pan Andrzej W. stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości w drodze darowizny uczynionej aktem notarialnym w 1984 roku. 

Historycznie należy zaznaczyć, iż Pan Andrzej W. w sposób ciągły i permanentny wykonywał prawo przejazdu i przechodu z wykorzystaniem dz. ew. nr  […] z obr. […] w Warszawie – Wesołej. Na działkach po których wykonywał on przejazd i przechód od 1984 roku była urządzona droga, której współwłaścicielami były trzy osoby fizyczne (trzy podmioty). 

Osoby te nie chciały jednak w drodze aktu notarialnego ustanowić niezbędnej służebności gruntowej – pozostało więc złożenie sprawy do sądu o ustanowienie służebności drogi koniecznej. 

W naszej ocenie – po szczegółowym skonsultowaniu sprawy – uznaliśmy za niezbędne sporządzenie wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Ze względu na to iż Panu Andrzejowi W. „zależało na czasie” podjęliśmy od razu działania zmierzającego do przyspieszenia sprawy dotyczącej ustanowienia służebności drogi koniecznej. Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej został złożony w dniu 19 czerwca 2020 roku. 

Wraz z wnioskiem o ustanowienie służebności drogi koniecznej przedstawiliśmy od razu opracowanie geodezyjne uprawnionego Geodety ukazujące na mapie zasadniczej proponowany przebieg służebności drogi koniecznej, powierzchnię drogi koniecznej na każdej z obciążanych nieruchomości oraz proponowany przebieg służebności przesyłu (gaz, energia elektryczna, woda, teletechnika).  

Rozwiązanie takie co do zasady mocno przyspiesza postępowanie w sprawie, gdyż powołany przez sąd biegły geodeta sądowy tworzący mapę do celów sądowych co do zasady „kopiuje” już gotowe opracowanie. 

Jednocześnie w uzasadnieniu wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej przedstawiliśmy tabelaryczne zestawienie poszczególnych obciążanych nieruchomości, numery ksiąg wieczystych, dane potencjalnych Uczestników oraz wskazaliśmy na przesłanki z art. 626 Kodeksu Postępowania Cywilnego. 

W sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej zawsze należy badać wszystkie możliwe alternatywne przebiegi służebności drogi koniecznej – nie dotyczy to przypadków, gdzie takich innych potencjalnych wariantów nie ma lub są one nierealne. Trzeba to jednak dokładnie wyłuszczyć i uargumentować we wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej, co uczyniliśmy w przedmiotowej sprawie. 

W wyniku tego, postępowanie sądowe przed sądem pierwszej instancji przebiegło niemalże ekspresowo jak na polskie warunki wymiaru sprawiedliwości. W przeciągu jednego roku odbyły się oględziny sądu na miejscu, przeprowadzono opinię biegłego geodety sądowego oraz przeprowadzono opinię biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości (wycena wartości jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej). 

Po 1,5 roku od wszczęcia postępowania Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie II Wydział Cywilny w dniu 12 stycznia 2022 roku wydał Postanowienie kończące postępowanie w sprawie II Ns 421/20, w którym ustanowił służebność przejścia, przejazdu i przeprowadzenia urządzeń przesyłowych (droga konieczna).  

Wyżej wymienione postanowienie nie zostało zaskarżone przez Uczestników postępowania, w wyniku czego wystąpiliśmy do sądu wieczystoksięgowego o dokonanie wpisu ustanowionej służebności drogi koniecznej do właściwych ksiąg wieczystych. 

Sąd wieczystoksięgowy w drodze zawiadomienia z dnia 05 kwietnia 2023 roku o sygnaturze DZKW/WA6M/00027197/22 dokonał wpisu przedmiotowej służebności drogi koniecznej do właściwych ksiąg wieczystych nieruchomości władnących i nieruchomości obciążonych. 

W miejscu tym należy zauważyć, iż służebność drogi koniecznej została ustanowiona z datą 12 stycznia 2022 roku (plus okres uprawomocnienia się orzeczenia), natomiast wpis do księgi wieczystej ma znaczenie drugorzędne – ujawniające i porządkujące istniejący stan prawny. 

W miejscu tym należy zaznaczyć, iż reprezentacja w sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej wymaga niejednokrotnie specjalistycznej wiedzy prawnej i technicznej. Dlatego rekomendowane jest dokładne przemyślenie wyboru prawnika, któremu zamierza się powierzyć działanie w charakterze Wnioskodawcy w sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej. 

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości