Jak zarządca drogi wylicza karę pieniężną za zajecie pasa drogowego?

Powrót: Kara pieniężna za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia

Nałożenie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia wiąże się z koniecznością dokładnego wyliczenia powierzchni obszaru pasa drogowego przez zarządcę drogi. Ciężar dowodu w przedmiotowej materii leży po stronie zarządcy drogi, który musi bezsprzecznie udowodnić stronie postępowania fakt zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia oraz obszar zajętego pasa drogowego bez zezwolenia.

Sposób wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego przedstawia się w następujący sposób:

(stawka opłaty za element zajętego pasa drogowego) x (ilość dni) x (powierzchnia w metrach kwadratowych) x 10 (dziesięć – stawka sankcyjna) = kara pieniężna za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia

Oczywiście powyższy sposób wyliczenia regulują przepisy ustawy o drogach publicznych, ale niejednokrotnie w procedurze wyliczania administracyjnej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego zarządcy drogi popełniają błędy.

Najczęstszym błędem – będącym podstawą do uchylenia decyzji nakładającej karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia – jest brak wyliczenia w sposób właściwy i transparentny powierzchni zajętego pasa drogowego bez zezwolenia.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych oraz samorządowych kolegiów odwoławczych niezbędne jest to, aby do czynności obliczeniowych w miejscu ujawnienia zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia były użyte do tego certyfikowane urządzenia pomiarowe. Zaliczyć do nich można:

certyfikowane koło pomiarowe,
legalizowane urządzenie laserowe,
miara legalizowana.

Za niedopuszczalne należy uznać wyliczanie administracyjnej kary pieniężnej na podstawie „kroków” pracownika zarządcy drogi publicznej lub „na oko” na zasadzie „mniej-więcej”. Z przykrością należy stwierdził, iż niejednokrotnie właśnie w ten sposób zarządcy drogi publicznej wyliczają administracyjną karę pieniężną.

Sprawa jeszcze bardziej komplikuje się w przypadku nielegalnie umieszczonych reklam w pasie drogowym. Niektóre z tych reklam są umieszczone wysoko nad jezdnią lub chodnikiem. W takich przypadkach zgodnie z literą orzecznictwa sądów administracyjnych i samorządowych kolegiów odwoławczych zarządca drogi winien skorzystać z podnośnika koszowego, drabiny lub specjalnego wysięgnika umożlwiającego fizyczny dostęp do tak umieszczonej reklamy w pasie drogi publicznej.

Niejednokrotnie konieczne okazuje się skorzystanie z tachimetru elektronicznego przy ustalaniu zakresu zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia przez obiekty (budynki) lub urządzenia infrastruktury zajmujące pas drogowy bez zezwolenia.

Brak dokonania pomiaru zajętego pasa drogowego bez zezwolenia przez zarządcę drogi we właściwy sposób jest podstawą do stwierdzenia nieważności takich czynności i powtórzenia ich po raz kolejny po uchyleniu wadliwej decyzji wymierzającej karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia.

Umiejętność podważenia prawidłowości pomiaru wymaga dokładnego zapoznania się z aktami sprawy oraz oceny prawidłowości sporządzonego przez zarządcę drogi publicznej protokołu oględzin.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wybrane orzecznictwo sądów administracyjnych.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 lutego 2022 roku (II GSK 2680/21)

„Okoliczność zajęcia pasa drogowego powinna być wykazana dokumentem o prawnym charakterze. Dowód na okoliczność zamieszczenia reklamy w pasie drogowym nie będzie bowiem pełny, jeżeli w materiałach dowodowych sprawy nie zostanie przedstawiony urzędowy dokument geodezyjny określający, z jednej strony, linie graniczne pasa drogowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 u.d.p., z drugiej zaś – kolizję umieszczonej w pasie drogowym reklamy z tymi liniami, pozwalającą stwierdzić przypadek zajęcia tego pasa drogowego. W celu wykazania granic pasa drogowego niezbędnym jest więc przedłożenie planu (mapy geodezyjnej) gruntu z wyraźnie zaznaczonymi liniami granicznymi tego gruntu określający przebieg pasa drogowego oraz usytuowanie reklamy”.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 20 lutego 2015 roku (II SA/GL 1191/14):

„Wydanie decyzji w przedmiocie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego na podstawie art. 40 ust. 12 pkt 1 i ust. 13 (…) musi być zawsze poprzedzone dokonanymi z urzędu ustaleniami, co do przebiegu granic pasa drogowego. Takie ustalenie wymaga sięgnięcia do ewidencji gruntów oraz ewidencji drogowej. Dokumentem, w oparciu o który należy dokonać ustaleń dotyczących parametrów pasa drogowego, a więc również jego szerokości, jest przede wszystkim książka drogi, o której mowa w § 10 rozporządzenia z dnia 16 lutego 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom (Dz. U. Nr 67, poz. 582). W kolumnie nr 35 książki drogi podawane są dane dotyczące szerokości i powierzchni pasa drogowego. Nie można mówić o skutecznym ustaleniu przebiegu granic pasa drogowego jeżeli jako dowód mający prowadzić do wniosku (…) zdeponowano w aktach mapę sytuacyjną z której nie wiadomo jednak co to jest za mapa: nie ma wskazanego tam żadnego organu, z którego zasobów miałaby ona pochodzić, nie jest opisana ani, nie są także zaznaczone granice działek, choć same ich numery już wpisano, tak jak wpisano odręczne adnotacje. Taki dokument nie pozwala zorientować się w kwestiach granicy pasa drogowego”.

Wynikową tego jest to iż przy ocenie prawidłowości pomiaru zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia, a w konsekwencji wysokości kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego konieczne jest wzięcie pod uwagę następujących pojęć:

linia rozgraniczająca pasa drogi publicznej (ustawa o drogach publicznych),
granica działek ewidencyjnych (ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne),
granica pasa drogowego (ustawa Prawo Budowlane),
obmiar powierzchni obiektów zajmujących pas drogowy bez zezwolenia (ustawa o drogach publicznych).

Częstym uchybieniem zarządców dróg w postępowaniach w sprawie zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia w celu nałożenia kary pieniężnej, jest także pomijane uczestnictwo strony postępowania w dokonywanym pomiarze. Orzecznictwo sądów administracyjnych precyzuje w sposób jednoznaczny, iż o takich czynnościach w świetle art. 79 Kodeksu Postępowania Administracyjnego powinna być należycie zawiadomiona strona postępowania. Strona taka ma prawo brać udział w czynnościach zarządcy drogi publicznej na każdym etapie postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia.

Jak należy postąpić w sytuacji gdy zarządca drogi publicznej rozpocznie postępowanie przeciwko Nam postępowanie o zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia w celu nałożenia kary pieniężnej?

Kluczową rzeczą jest to, aby od samego początku skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który jest zaznajomiony w specyfice tego typu postepowań. Częstym błędem stron postępowania w takich sprawach jest to, iż samodzielnie próbują rozwiązać sprawę pomimo tego, iż grożą im kilkunastotysięczne kary pieniężne za zajęcie pasa drogowego. Z naszej praktyki często wynika, iż strony takie udają się do zarządcy drogi publicznej celem składania samodzielnych wyjaśnień, próbują z nim „rozmawiać”, potem częstokroć (będąc pod presją pracownika zarządcy drogi publicznej) „przyznają” się do zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia, a następnie kiedy już stan faktyczny w takim postępowaniu jest bardzo trudny – w obliczu nieuchronnej decyzji nakładającej karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia – szukają dopiero pomocy u prawnika. W wielu przypadkach wtedy jest już za późno, a możliwości reakcji prawnej są ograniczone.

Stąd też nadrzędnym zaleceniem jest to, aby w takich postępowaniach o zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia na jak wcześniejszym etapie skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej celem uniknięcia kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia lub zmniejszenia wymiaru kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

<< Poprzednie pytanie Wszystkie pytania Następne pytanie >>