Prawo w praktyce – Przypadek nr 39.

Powrót do listy przypadków

39. Wadliwie zlokalizowany próg zwalniający – jak sobie z tym poradzić?

Sygnatury spraw w toku: 

Zatwierdzony projekt stałej organizacji ruchu z dnia 09 kwietnia 2021 roku nr 90/2021 na lokalizację progu zwalniającego z wyniesionym przejściem dla pieszych w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w miejscowości Węglewo,
Ocena organizacji ruchu Wojewody Dolnośląskiego z dnia 09 listopada 2023 roku o sygnaturze IF-IT.8170.46.2023.AP

Okres trwania sprawy:  lipiec 2023 – listopad 2023

Efekt działań kancelarii: potwierdzenie niezgodności istniejącej organizacji ruchu na drodze z warunkami technicznymi w sprawie lokalizacji progów zwalniających, doprowadzenie do likwidacji (relokalizacji) progu zwalniającego U – 16b z wyniesionym przejściem dla pieszych w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie.

***

W czerwcu 2023 roku zgłosili się do Nas mieszkańcy miejscowości Węglewo (powiat Trzebnicki, województwo Dolnośląskie) z prośbą o pomoc prawną w sprawie likwidacji istniejącego od 2021 roku progu zwalniającego U – 16b z wyniesionym przejściem dla pieszych w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie.

Problem zasadzał się na tym, iż wyniesiony próg zwalniający U – 16b miał negatywny wpływ na konstrukcję nośną historycznych (zabytkowych) budynków Węglewo 5 i Węglewo 5A ze względu na drgania generowane przez pojazdy ciężkie pokonujące próg zwalniający U – 16b. Negatywnie przekładało się to na zdrowie, klimat akustyczny oraz komfort życia osób mieszkających w bezpośrednim sąsiedztwie drogi powiatowej nr 1274D na rzeczonym odcinku (drgania były najbardziej odczuwalne w budynku Węglewo 5 i 5A, a ich intensywność i szkodliwość wynika z utrzymywania ruchu pojazdów ciężkich na DP nr 1274D gwarantowana na szczeblu ustawowym).

Przed kontaktem z Naszą kancelarią mieszkańcy miejscowości Węglewo korzystali z pomocy innych prawników, których działania okazały się całkowicie nieskuteczne. Poprzedni prawnicy wystosowywali między innymi „ostateczne wezwania” do natychmiastowego progu zwalniającego do zarządcy drogi publicznej (Zarządu Dróg Powiatowych w Trzebnicy), na które zarządca drogi nie reagował lub odpowiadał że wszystko zostało dokonane ‘zgodnie z przepisami’.

W czerwcu 2023 roku zapoznaliśmy się z całością zgromadzonej dotychczas korespondencji z zarządcą drogi publicznej i stwierdziliśmy, iż w sprawie został przyjęty niewłaściwy tryb postępowania. Należy pamiętać, iż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729 z późn. zm.) za kształt zatwierdzonej stałej organizacji ruchu odpowiada organ zarządzający ruchem na drodze, a nie zarządca drogi publicznej. W tym przypadku podmiotem prawidłowym (odpowiedzialnym za istniejący stan faktyczny) był Starosta Powiatu Trzebnickiego, jako organ zarządzający ruchem na drogach gminnych i powiatowych w powiecie Trzebnickim.

W sprawie istotne było także to, że pod kątem proceduralnym istniała zatwierdzona stała organizacja ruchu nr nr 90/2021 na lokalizację progu zwalniającego z wyniesionym przejściem dla pieszych w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w miejscowości Węglewo. Koniecznym zatem było nie tyle co kwestionowanie legalności procedury zmiany organizacji ruchu lecz ustalenie zasadności lokalizacji progu zwalniającego w świetle warunków technicznych dla urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego wyartykułowanych w Załączniku nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż organ zarządzający ruchem na drodze.

Nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach powiatowych sprawuje Wojewoda, a tym samym właściwym podmiotem do rozpatrzenia przedmiotowej sprawy był Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu.

W dniu 21 lipca 2023 roku przygotowaliśmy rozbudowane 10-stronicowe wystąpienie do Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie dokonania oceny istniejącej (zatwierdzonej) organizacji ruchu pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami i zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego (wniosek o wydanie oceny organizacji ruchu).

Wskazaliśmy na następujące rażące uchybienia w zakresie istniejącej organizacji ruchu wymagające natychmiastowej interwencji Wojewody Dolnośląskiego w odniesieniu do rażąco naruszających prawo działań organu zarządzającego ruchem na drodze (Starosty Powiatu Trzebnickiego) w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie:

naruszenie pkt 8 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie zastosowano próg zwalniający U – 16b jako środek uspokojenia ruchu drogowego bez dokonania jakiejkolwiek analizy, badań z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego, weryfikacji statystyk wypadków drogowych lub ekspertyzy certyfikowanego audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego, w sytuacji gdy stosowanie progów zwalniających jest możliwe zgodnie z przepisami dopiero wtedy „jeśli inne metody nie mogą być stosowane lub ich skuteczność jest niewystarczająca”,
naruszenie tiret 2 z pkt 8.1 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie zastosowano próg zwalniający U – 16b w sytuacji gdy na drodze tej odbywa się ruch autobusów czego potwierdzeniem jest istnienie konstrukcyjnej zatoki autobusowej ze znakiem D – 15 oraz istnienie wiaty przystankowej zawierającej informacje na temat przewoźników prowadzących przejazdy zgodnie z pkt 5.2.15 z Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach, czego konsekwencją jest to iż działania organu zarządzającego ruchem na drodze są sprzeczne z obowiązującymi przepisami,
naruszenie tiret 5 z pkt 8.1 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie zastosowano próg zwalniający U – 16b na wysokości nieruchomości Węglewo 5A, w sytuacji gdy w odległości mniejszej niż 40 m od miejsca lokalizacji progu zwalniającego U – 16b w ciągu drogi powiatowej nr 1274D znajduje się łuk poziomy drogi o promieniu wewnętrznym większym niż R > 25 m i kącie zwrotu większym od 70° (na wysokości nieruchomości Węglewo 7A, Węglewo 16 oraz Węglewo 17), czego konsekwencją jest to iż działania organu zarządzającego ruchem na drodze są sprzeczne z obowiązującymi przepisami,
naruszenie tiret 7 z pkt 8.1 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie zastosowano próg zwalniający U – 16b na wysokości nieruchomości Węglewo 5A, w sytuacji gdy końcowy punktu łuku poziomego drogi powiatowej nr 1274 D (na wysokości nieruchomości Węglewo 7A, Węglewo 16 oraz Węglewo 17) jest w odległości mniejszej niż 20 m, a w rzeczywistości przedmiotowy próg zwalniający U – 16b jest na końcowym odcinku tegoż łuku poziomego, czego konsekwencją jest to iż działania organu zarządzającego ruchem na drodze są sprzeczne z obowiązującymi przepisami,
naruszenie tiret 11 z pkt 8.1 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie zastosowano próg zwalniający U – 16b na wysokości nieruchomości Węglewo 5A, w sytuacji gdy budynek Węglewo 5 i Węglewo 5A są budynkami historycznymi z cegły o konstrukcji nośnej wybudowanymi ręcznie, które klasyfikuje się już od 1989 roku zgodnie z pkt 1.8 z tabeli „Grupy Konstrukcyjne Budynków Zbioru Głównego 1” Zarządzenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 października 1989 roku w sprawie Klasyfikacji Obiektów Budowlanych jako konstrukcję o ścianach nośnych z cegły, bloczków lub pustaków drobnowymiarowych, czego konsekwencją jest to iż niemożliwym jest lokalizowanie progu zwalniającego U – 16b w odległości mniejszej niż 25 m od takiego obiektu co jednakowoż uczyniono względem budynków Węglewo 5 i 5A (odległość faktyczna: 7,5 m), czego konsekwencją jest to iż działania organu zarządzającego ruchem na drodze są sprzeczne z obowiązującymi przepisami,
naruszenie pkt 5.2.6.2 lit. h oraz rys. 5.2.6.7 lit. a z Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż wytyczone przejście dla pieszych zlokalizowano w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w rejonie zatoki autobusowej (przystanku autobusowego) na wyniesionym progu zwalniającym U – 16b, podczas gdy zgodnie z obowiązującymi przepisami (i rysunkami z w/w rozporządzenia) w przypadku wytyczania przejść dla pieszych w rejonie przystanków autobusowych nie stosuje się jednocześnie progów zwalniających, czego konsekwencją jest to iż działania organu zarządzającego ruchem na drodze są sprzeczne z obowiązującymi przepisami,
naruszenie pkt 4.2.6 z Załącznika nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż przed rozpatrywanym progiem zwalniającym U – 16b zastosowano znak poziomy P – 25 bez jednoczesnego poprzedzenia go punktowymi elementami odblaskowymi („PEO”) skutkiem czego jest gwałtowne i niepohamowane najeżdżanie na przedmiotowy próg zwalniający (w szczególności w porze nocnej) przez uczestników ruchu drogowego kierujących pojazdami osobowymi i ciężkimi, co generuje ponadnormatywny hałas, wibracje, wstrząsy i zakłócenie spoczynku nocnego, czego konsekwencją jest to iż działania organu zarządzającego ruchem na drodze są sprzeczne z obowiązującymi przepisami,
naruszenie § 8 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem w zw. z pkt 8 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż organ zarządzający ruchem na drodze (tj. Starosta Trzebnicki) dokonał bezrefleksyjnie, beznamiętnie i bez przeprowadzenia wnikliwej analizy zatwierdzenia projektu stałej organizacji ruchu przewidującego lokalizację progu zwalniającego U – 16b w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie, w sytuacji gdy zgodnie z przepisami winien on „zasięgnąć opinii rzeczoznawcy, audytora lub biegłego w zakresie wpływu planowanej organizacji ruchu na jego bezpieczeństwo” (czego Starosta Powiatu Trzebnickiego jako organ zarządzający ruchem na drodze nie uczynił), w konsekwencji czego wynikiem tego jest nieprzemyślana (nie wnosząca niczego w kontekście poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego) lokalizacja progu zwalniającego U – 16b w miejscowości Węglewo w ciągu DP nr 1274D,
naruszenie § 8 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem w zw. z pkt 8 z Załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach polegające na tym, iż organ zarządzający ruchem na drodze (tj. Starosta Trzebnicki) dokonał bezrefleksyjnie, beznamiętnie i bez przeprowadzenia wnikliwej analizy zatwierdzenia projektu stałej organizacji ruchu przewidującego lokalizację progu zwalniającego U – 16b w ciągu drogi powiatowej nr 1274D w Węglewie, w sytuacji gdy zgodnie z przepisami winien on „zasięgnąć opinii rzeczoznawcy lub biegłego w zakresie wpływu planowanej organizacji ruchu na środowisko, w szczególności w zakresie hałasu i zanieczyszczenia powietrza” (czego Starosta Powiatu Trzebnickiego jako organ zarządzający ruchem na drodze nie uczynił), w konsekwencji czego wynikiem tego jest nieprzemyślana (nie wnosząca niczego w kontekście poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego) lokalizacja progu zwalniającego U – 16b w miejscowości Węglewo w ciągu DP nr 1274D,
naruszenie art. 10 ust. 12 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym polegające na tym, iż pomimo tego, iż:
1. droga powiatowa nr 1274D zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o drogach publicznych może przenosić ruch pojazdów ciężkich o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t,
2. w ciągu drogi powiatowej nr 1274D odbywa się wzmożony ruch pojazdów ciężkich do Kopalni Gazu Ziemnego Borzęcin oraz do Kopalni Piasku,

organ zarządzający ruchem na drodze (tj. Starosta Trzebicki) z pogwałceniem potrzeb społeczności lokalnych umiejscowił próg zwalniający U – 16b w ciągu DP nr 1274D w Węglewie,

czego wynikiem jest wygenerowanie dla okolicznych mieszkańców (których nieruchomości są usytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie progu zwalniającego U – 16b w ciągu DP 1274D w Węglewie) następujących niezdanych do wytrzymania uciążliwości:

negatywny wpływ na klimat akustyczny miejscowości Węglewo (w szczególności mieszkańców budynków Węglewo 5 i 5A) ze względu na hałas, jaki powstaje podczas ruchu drogowego pojazdów ciężkich, który generowany jest m.in. przez uderzanie zawieszenia przejeżdżających przez próg zwalniający U – 16d pojazdów ciężkich (TIR) i autobusów, oddziaływanie opon z nawierzchnią drogi, opory aerodynamiczne wytwarzane przez krawędzie pojazdu przy hamowaniu/przyspieszaniu oraz uderzające o siebie elementy samochodów (głównie ciężarowych) i przewożonego ładunku,
negatywny wpływ na klimat akustyczny miejscowości Węglewo (w szczególności mieszkańców budynków Węglewo 5 i 5A) ze względu na ponadnormatywną emisję substancji szkodliwych do powietrza: głownie dwutlenku węgla, tlenków azotu, węglowodorów aromatycznych, metali ciężkich oraz pyłów zawieszonych (PM10 i PM2.5) generowanych przez pojazdy ciężkie i autobusy hamujące przed progiem zwalniającym U – 16b i następnie przyspieszające tuż za progiem zwalniającym U – 16b,
negatywny wpływ na historyczną konstrukcję nośną budynku Węglewo 5 i 5A ze względu na drgania generowane przez pojazdy ciężkie pokonujące próg zwalniający U – 16b co przekłada się na zdrowie oraz komfort życia osób mieszkających w bezpośrednim sąsiedztwie drogi powiatowej nr 1274D na rzeczonym odcinku (drgania są najbardziej odczuwalne w budynku Węglewo 5 i 5A, a ich intensywność i szkodliwość wynika z utrzymywania ruchu pojazdów ciężkich na DP nr 1274D gwarantowana na szczeblu ustawowym).

W wyniku naszego prawnie uzasadnionego wystąpienia organ sprawujący nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach (tj. Wojewoda Dolnośląski) pismem z dnia 28 lipca 2023 roku o sygnaturze IF-IT.8170.46.2023.AP wezwał Starostę Powiatu Trzebnickiego do złożenia wyjaśnień w przedmiotowej sprawie. Starosta Powiatu Trzebnickiego nie potrafił przedstawić trafnego uzasadnienia do zastosowania progu zwalniającego z rażącym naruszeniem wskazanych przez Nas regulacji prawnych.

Tym samym w dniu 09 listopada 2023 roku Wojewoda Dolnośląski wydał pod sygnaturą IF-IT.8170.46.2023.AP prawomocną ocenę organizacji ruchu w ciągu drogi powiatowej nr 1274D (próg zwalniający z wyniesionym przejściem dla pieszych) w kontekście zgodności z przepisami i zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Wojewoda Dolnośląski nakazał wiążąco Staroście Powiatu Trzebnickiego na następujące uchybienia:

projekt stałej organizacji ruchu, którym wprowadzono rzeczony wadliwy próg zwalniający nie zawierał wymaganych elementów z § 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach i sprawowania nadzoru nad tym zarządzaniem,
niedopuszczalne jest stosowanie progów zwalniających na łukach (co ma miejsce w przypadku DP nr 1274D),
nie przeprowadzono uprzedniej analizy o zasadności stosowania rzeczonego progu zwalniającego U – 16b w ciągu DP nr 1274D,
nie zastosowano innych alternatywnych metod uspokojenia ruchu drogowego i nie rozważono zastosowania innych metod (stosowanie progów zwalniających jest ostatecznością),
w dokumentacji projektowej nie ma analiz, badań, pomiarów, opinii które wskazywałyby na niewystarczające zastosowanie innych metod uspokojenia ruchu drogowego.

Jednocześnie Wojewoda Dolnośląski podkreślił, iż zważywszy na fakt bezpośredniej sprzeczności miejsca lokalizacji progu zwalniającego względem istniejącej geometrii poprzecznej i podłużnej na rzeczonym odcinku DP nr 1274D (łuk poziomy drogi o promieniu wewnętrznym większym niż R > 25 m i kącie zwrotu większym od 70° na wysokości nieruchomości Węglewo 7A, Węglewo 16 oraz Węglewo 17), koniecznym jest wykonanie w trybie § 4 ust. 3 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach i sprawowania nadzoru nad tym zarządzaniem projektu stałej organizacji ruchu przewidującego likwidację rzeczonego progu zwalniającego w tym miejscu.

Tym samym zakładany przez Nas i Naszych klientów cel został osiągnięty.

Niezwykle istotne jest to, aby w tego typu sprawach skorzystać zawsze z obsługi profesjonalnego pełnomocnika specjalizującego się w tematyce organizacji ruchu drogowego. Kwalifikowana znajomość przepisów, praktyki i orzecznictwa w materii organizacji ruchu drogowego daje możliwość stwierdzenia istnienia uchybień w organizacji ruchu oraz pociągnięcie do odpowiedzialności we właściwym trybie zarządu drogi lub organu zarządzającego ruchem na drodze.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

<< Wcześniejszy przypadek Wszystkie przypadki