Prawo w praktyce – Przypadek nr 2.

Powrót do listy przypadków

2. Radar ręczny: Przekroczenie prędkości powyżej 50 km/h w obszarze zabudowanym – zawieszenie postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy.

Sygnatury spraw w toku: 

• SROW 256/18 (Komenda Powiatowa Policji w Lęborku), 
• O.GD-Z-2.408.31.2019.pk (Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad),
• II W 429/18 (Sąd Rejonowy w Lęborku II Wydział Karny), 
• WK.5430.13.Z.2018.WC (Starosta Żywiecki).

Okres trwania sprawy: kwiecień 2018 – lipiec 2019

Efekt działań kancelarii: uratowanie prawa jazdy przed zatrzymaniem.

***

Pan Czesław B. zawodowo zajmuje się wykańczaniem wnętrz – domy jednorodzinne, mieszkania, biura. 54 lata. Prowadzi działalność gospodarczą zarejestrowaną w Żywcu. Lubi „szybką jazdę” i często robi wyjazdy nad Morze Bałtyckie żeby „pośmigać” na skuterze wodnym. Robi to przez cały rok.

Podczas jednego z takich wypadów nad Morze Bałtyckie na drodze krajowej nr 6 w miejscowości Lębork przekroczył prędkość w obszarze zabudowanym o 56 km/h (przy dopuszczalnej prędkości 50 km/h). W trakcie rozmów z Policjantami otrzymał informację iż jego prawo jazdy zostają zatrzymane na 3 miesiące o czym Starosta poinformuje go stosowną decyzją administracyjną. Jednocześnie Policjanci poinformowali, iż skierują sprawę do sądu o ukaranie gdyż Pan Czesław B. nie chciał przyjąć mandatu karnego.

Ustaliliśmy następujący schemat postępowania.

Od otrzymanego sądowego wyroku nakazowego złożyliśmy sprzeciw do Sądu Rejonowego w Lęborku II Wydział Karny.

Jednocześnie od razu ustaliliśmy sygnaturę sprawy w Starostwie Powiatowym w Żywcu w sprawie o zatrzymanie prawa jazdy. Po ustaleniu sygnatury  WK.5430.13.Z.2018.WC niezwłocznie złożyliśmy wniosek o zawieszenie postępowania w sprawie zatrzymania prawo jazdy Pan Czesławowi B. do czasu rozpatrzenia sprawy przez sąd (zagadnienie wstępne).

Wniosek ten opierał się na regulacji art. 97 § 1 pkt 4 ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego.

Zgodnie z regulacją art. 97 § 1 pkt 4 ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego organ administracji publicznej zawiesza postępowanie „gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd”. Wskazuję jednocześnie, iż zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, doktryną i piśmiennictwem zawieszenie takiego postępowania ma charakter obligatoryjny.

Organ nie może odmówić zawieszenia postępowania, jeśli w danej sprawie powstały wątpliwości, które mogą mieć wpływ na wydane rozstrzygnięcie administracyjne.

Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa sądów administracyjnych w latach 2017 – 2019 w województwie Śląskim w przypadku powstałych istotnych wątpliwości, co do stanu faktycznego wykroczenia drogowego organ nie może dokonywać beznamiętnie zatrzymania prawa jazdy w drodze decyzji administracyjnej. Zgodnie ze znowelizowaną treścią art. 81a § 1 Kodeksu Postępowania Administracyjnego „Jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony”. 

Okoliczność tę podkreśla prawomocne orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (II SA/Gl 806/17) z dnia 24 listopada 2017 roku w sprawie, w której Prezydent Miasta Tychy (wykonujący zadania Starosty) zatrzymał prawa jazdy i nie zawiesił postępowania w tym przedmiocie ze względu na istotne wątpliwości co do prawidłowości nałożenia mandatu karnego oraz wątpliwości co do przekroczenia prędkości o więcej niż 50 km/h.

„Naruszenie [przez Prezydenta Miasta Tychy wykonującego zadania Starosty] art. 81a Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z okolicznością faktyczną w postaci zaewidencjonowania rzekomego przekroczenia prędkości na 102 km/h i tolerancją błędu urządzenia pomiarowego, który wynosi 2 km/h, co oznacza iż możliwym jest, że skarżący nie przekroczył prędkości o więcej niż 50km/h – w związku z czym organ nie rozstrzygnął wszelkich wątpliwości na korzyść strony”. (wyrok WSA w Gliwicach o sygn. II SA/Gl 806/17).

Wskazałem, że w przedmiotowej sprawie toczy się postępowanie pod sygnaturą SROW 256/18 przed organami Komendy Powiatowej Policji WRD w Lęborku oraz przed Sądem Rejonowym w Lęborku II W 429/18.

Jednocześnie wskazałem na możliwe hipotetyczne nieprawidłowości dotyczące legalności oznakowania drogowego (znaki D – 42/43), dotyczące legalizacji urządzenia pomiarowego oraz prawidłowości rozwiązań z zakresu organizacji uchu drogowego.

Co zrobił Starosta Powiatu Żywieckiego?

W dniu 16 kwietnia 2018 roku wydał Postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy.

Co to oznaczało dla mojego klienta?

1. Po pierwsze, możliwość dalszej jazdy pojazdem bez ograniczeń. Uprawnienie do prowadzenia pojazdów nie zostało zatrzymane – zatrzymany został tylko „fizycznie” dokument prawa jazdy w siedzibie Starostwa Powiatowego w Żywcu.
2. Po drugie, możliwość dalszej jazdy była możliwa do czasu zakończenia sprawy sądowej w Sądzie Rejonowym w Lęborku.

Co zaleciłem?

Jeździć można, ale grozi jedynie mandat za brak posiadania przy sobie dokumentu prawa jazdy. W związku z zawieszeniem postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy, dokument prawa jazdy mógł być teoretycznie odebrany przez Pana Czesława B. z siedziby Starostwa. Jednakże doradziłem mu aby tego nie robił przez najbliższe 3 miesiące. Dlaczego? Po to aby upłynął ten okres 3 miesięcy „zatrzymania” w międzyczasie. Dzięki temu nawet jeśli przegrałby sprawę w Sądzie Karny w Lęborku, to nie będzie podstawy prawnej do ponownego zatrzymania prawa jazdy na 3 miesiące.

Tak też zrobiliśmy. 

Wynik sprawy w Sądzie Rejonowym w Lęborku II Wydział Karny oraz dokumenty pozyskane z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku nie miały już żadnego znaczenia dla dalszego przebiegu sprawy. Minęły 3 miesiące (podczas których notabene całkowicie legalnie Pan Czesław B. jeździł pojazdem), następnie Pan Czesław B. odebrał prawo jazdy, a Starosta Żywiecki wydał decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie ze względu na fakt tego, iż sąd karny przez 3 miesiące nie rozpoznał sprawy, a prawo jazdy de facto pozostały w dyspozycji organu przez 3 miesiące.

Czy tę metodę można stosować nadal? Czy można wnioskować o „zawieszenie postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy” do czasu rozpatrzenia sprawy przez sąd?

Niestety nie, sytuacja uległa zmianie z dniem 01 lipca 2019 roku. W tym dniu zapadła uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego pod sygnaturą I OPS 3/18.

Stwierdzono w niej:

„1. Podstawę wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2019 r. poz. 341 z późn. zm.) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 541 z późn. zm.) może stanowić wyłącznie informacja o ujawnieniu czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym;

2. Prawomocne rozstrzygnięcie w przedmiocie odpowiedzialności wykroczeniowej kierującego pojazdem za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym nie stanowi zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 z późn. zm.) w postępowaniu w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy w trybie art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2019 r. poz. 341 z późn. zm.)”.

Kluczowy jest pkt 2 wyżej wymienionej uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 01 lipca 2019 roku. Eliminuje on możliwość zawieszania postępowań w sprawie zatrzymania prawa jazdy w przypadku ujawnienia przez Policjanta czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.

Jaki wniosek?

Po zmianie stanu prawnego wywołanego wyżej wymienioną uchwałą I OPS 3/18 od 01 lipca 2019 roku nie ma środka weryfikacji zasadności podjętej przez Policjanta decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy i przekazaniu Staroście. Nie wchodząc w polemikę prawną czy takie rozwiązanie jest zasadne czy też nie, prawa kierowców po 01 lipca 2019 roku zostały mocno ograniczone.