Prawo w praktyce – Przypadek nr 27.

Powrót do listy przypadków

27. Kara pieniężna za przekroczenie terminu zajęcia pasa drogowego (zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia) – była i nie ma. 

Sygnatury spraw w toku:  

• Decyzja zezwalająca na zajęcie pasa drogowego Burmistrza Miasta i Gminy Ostrzeszów z dnia 20 maja 2022 roku o sygnaturze IDR.7230.3.84.2022, 
• Decyzja nakładająca karę pieniężna za zajęcie pasa drogowego o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi Burmistrza Miasta i Gminy Ostrzeszów z dnia 14 lipca 2022 roku o sygnaturze IDR.7230.3.113.2022, 
• Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu z dnia 25 października 2022 roku o sygnaturze SKO-4204/15/22. 

Okres trwania sprawy: maj 2022 – październik 2022 

Efekt działań kancelarii: uchylenie decyzji nakładającej karę pieniężną w łącznej wysokości 15.766,20 złotych za zajęcie pasa drogowego o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi i umorzenie w całości postępowania w sprawie. 

W czerwcu 2022 roku zgłosił się do Nas przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą polegającą na budowie kablowych sieci elektroenergetycznych niskiego napięcia, średniego napięcia i wysokiego napięcia. Z racji prowadzonej działalności gospodarczej niejednokrotnie jest zobligowany do budowy sieci elektroenergetycznych w pasach dróg publicznych, co wymaga zgodnie z art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy o drogach publicznych zezwolenia na prowadzenie robót w pasie drogi publicznej. 

W maju 2022 roku przystąpił jako generalny wykonawca robót do realizacji inwestycji w Mieście Ostrzeszów (gmina Ostrzeszów, powiat Ostrzeszowski, woj. Wielkopolskie). W dniu 20 maja 2022 roku uzyskał od zarządcy drogi publicznej decyzję nr IDR.7230.3.84.2022 zezwalającą na zajęcie pasa drogowego ulicy Zamkowej, Kaliskiej, Powstańców Wielkopolskich, Krótkiej, Wąskiej, Sportowej i Kwiatowej w Ostrzeszowie w celu prowadzenia robót polegających na budowie kablowej sieci elektroenergetycznej średniego napięcia. Wykonawca robót przystąpił do realizacji prac. 

Nagle, w sposób niespodziewany w dniu 31 maja 2022 roku (bez poinformowania o tym fakcie wykonawcy robót) pracownicy zarządcy drogi przeprowadzili samoistną kontrolę pasa drogowego. Po zakończonej kontroli, dnia następnego (01 czerwca 2022 roku) sporządzili natomiast notatkę służbową, w której bez udziału wykonawcy robót stwierdzili iż roboty są realizowane z naruszeniem harmonogramu robót stanowiącego integralną część decyzji nr IDR.7230.3.84.2022 zezwalającej na zajęcie pasa drogowego. W konsekwencji uznano, iż doszło do zajęcia pasa drogowego o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi, co uzasadnia nałożenie kary pieniężnej w trybie art. 40 ust. 12 pkt 3 ustawy o drogach publicznych (zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi publicznej). Do notatki służbowej był załączony prowizoryczny wydruk z losowego internetowego portalu mapowego, gdzie zaznaczono obszar rzekomych przekroczeń w zakresie zajęcia pasa drogowego. 

O przedmiotowych działaniach zarządcy drogi wykonawca robót nie został poinformowany. 

Nagle w dniu 20 czerwca 2022 roku wykonawca robót za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego otrzymał od zarządcy drogi publicznej zawiadomienie o wszczęciu postępowania o zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia z zamiarem  nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. 

Następnie w dniu 14 lipca 2022 roku zarządca drogi publicznej wydał decyzję nakładającą karę pieniężna za zajęcie pasa drogowego o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi o sygnaturze IDR.7230.3.113.2022. Nałożona kara pieniężna wynosiła 15.766,20 złotych. 

Zrozpaczony wykonawca robót wskazał, iż zapłata nałożonej kary pieniężnej skonsumuje cały potencjalny zysk z przedsięwzięcia budowlanego, a nadto może go wpędzić w poważne tarapaty finansowe. 

Po wspólnej naradzie zdecydowaliśmy się złożyć odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu od decyzji nakładającej karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia. 

W odwołaniu podnieśliśmy następujące istotne argumenty: 

1) zarządca drogi publicznej nie przeprowadził pomiaru „rzekomo” zajętego pasa drogowego bez zezwolenia z zastosowaniem certyfikowanego urządzenia pomiarowego (np. certyfikowanego koła pomiarowego, urządzenie laserowe, pomiar przy udziale uprawnionego geodety, miara metrowa legalizowana), a powierzchnia „rzekomego” zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia została pochopnie zaczerpnięta z notatki służbowej z dnia 01 czerwca 2022 roku (sporządzonej dzień po stwierdzeniu zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia w dniu 31 maja 2022 roku) i nieautoryzowanego szkicu mapy „z internetu” bez wykazania poszczególnych elementów pasa drogowego takich jak chodnik, pas zieleni, jezdnia i zjazdy zinwentaryzowanych w skali 1 : 500 lub 1 : 1000, 

2) zarządca dróg publicznej nie dokonał zawiadomienia o wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia w dniu 31 maja 2022 roku, czyli w dniu stwierdzenia zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia;  zawiadomienie wysłano dopiero w dniu 20 czerwca 2022 roku uniemożliwiając możliwość reakcji stronie postępowania co stanowi istotne naruszenie praw procesowych strony postępowania, 

3) zarządca drogi publicznej nie wykonał kompleksowej dokumentacji fotograficznej dokumentującej „rzekome” zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia, a poprzestał jedynie na wybiórczych nieopisanych losowych zdjęciach „rzekomego” zajęcia pasa drogowego, 

4) zarządca drogi publicznej nie dokonał zawiadomienia o w terminie czynności oględzin i pomiaru zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia z udziałem wykonawcy robót drogowych, przez co strona postępowania została pozbawiona czynnego udziału w postępowaniu, pozbawiona możliwości złożenia wyjaśnień oraz pozbawiona możliwości wniesienia uwag i swojego stanowiska do protokołu (notatki służbowej) z dnia 01 czerwca 2022 roku znajdującej się w aktach sprawy (pozbawienie strony postępowania czynnego udziału w sprawie), 

5) zarządca drogi publicznej nie dokonał analizy możliwości odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego i możliwości zastosowania pouczenia zważywszy na małą wagę naruszenia oraz jego jednostkowy charakter (jeden dzień), co stanowi istotne naruszenie praw procesowych strony postępowania (art. 81a § 1 ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego w zw. z art. 189f § 1 i 2 ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego). 

Wskazaliśmy także, iż zarządca drogi publicznej pomylił całkowicie tryby postępowania kwalifikując zdarzenie z dnia 31 maja 2022 roku jako „zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia” w trybie art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, w sytuacji gdy zdarzenie z dnia 31 maja 2022 roku było (jeśli w ogóle) „zajęciem pasa drogowego o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi” w trybie art. 40 ust. 12 pkt 3 ustawy o drogach publicznych, zważywszy na fakt tego, iż strona postępowania realizowała roboty budowlane w pasie drogi publicznej na podstawie decyzji zarządcy drogi publicznej z dnia 20 maja 2022 roku o sygnaturze IDR.7230.3.84.2022. 

W tym stanie faktycznym orzekało Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kaliszu, które na dzień 13 października 2022 roku wyznaczyło rozprawę w sprawie – traktując ją jako poważną. Na rozprawie podtrzymaliśmy argumentację podniesioną w złożonym odwołaniu od decyzji nakładającej karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia. 

W dniu 25 października 2022 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kaliszu decyzją o sygnaturze SKO-4204/15/22 uchyliło w całości zaskarżoną decyzję i umorzyło postępowanie w sprawie przed organem pierwszej instancji. Oczywiście konsekwencją tego jest brak obowiązku zapłaty kary pieniężnej w wysokości 15.766,20 złotych. 

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kaliszu wskazało na istotne rażące uchybienia po stronie zarządcy drogi publicznej: 

• zarządca drogi publicznej w sposób wadliwy prowadził postępowanie – wszczął je 20 czerwca 2022 roku podczas gdy pierwsze czynności bez udziału wykonawcy robót (strony postępowania) wykonywał już w dniu 31 maja 2022 roku; uniemożliwiło to stronie aktywny udział w postępowaniu administracyjnym, 
• ze sporządzonej notatki służbowej zarządcy drogi publicznej oraz nieautoryzowanej „mapy internetowej” nie wynika w jaki sposób zmierzono powierzchnię zajęcia pasa drogowego (brak odpowiedniego przyrządu i urządzenia), 
• złożona do akt sprawy dokumentacja fotograficzna jest niechlujna i nieopisana (nie wiadomo jakich części i elementów pasa drogowego dotyczy), 

• złożona „mapa internetowa” przez zarządcę drogi nie jest mapą z Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej więc nie daje gwarancji prawidłowości zastosowanych wyliczeń w zakresie zajętego pasa drogowego bez zezwolenia (z przekroczeniem powierzchni wynikającej z zezwolenia), 
• zarządca drogi publicznej przed wydaniem decyzji nie wziął pod uwagę treści art. 189f Kodeksu Postępowania Administracyjnego, dającej możliwość odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia. 

Finalnie rozstrzygnięcie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu stało się ostateczne i nie zostało zaskarżone. W wyniku tego całe postępowanie w sprawie zostało umorzone, a wykonawca robót nie był zobligowany do uiszczania administracyjnej kary pieniężnej w kwocie 15.766,20 złotych. 

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości