Czy reklama przy drodze podlega karze pieniężnej?

Powrót: Kara pieniężna za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia

Umieszczenie reklamy w pasie drogi publicznej podlega opłatom za zajęcie pasa drogowego.

Definicja ustawowa pojęcia „reklamy” znajduje się w art. 4 pkt 23 ustawy o drogach publicznych i przedstawia się następująco:

„Reklama – umieszczone w polu widzenia użytkownika drogi tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe w rozumieniu art. 2 pkt 16b i 16c ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1073 i 1566), a także każdy inny nośnik informacji wizualnej, wraz z jej elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, niebędący znakiem drogowym, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1260 i 1926), ustawionym przez gminę znakiem informującym o obiektach zlokalizowanych przy drodze, w tym obiektach użyteczności publicznej, znakiem informującym o formie ochrony zabytków lub tablicą informacyjną o nazwie formy ochrony przyrody w rozumieniu art. 115 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2016 r. poz. 2134, z późn. zm.)”. 

Reasumując w kontekście ustawy o drogach publicznych reklamą jest tablica reklamowa, urządzenie reklamowe oraz nośnik informacji wizualnej informujący o obiektach przy drodze lub o formach ochrony przyrody.

Definicja z ustawy o drogach publicznych odnosi się także od ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, gdzie w art. 2 pkt 16b wskazuje się, iż poprzez tablicę reklamową rozumie się „przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni służącej ekspozycji reklamy, w szczególności baner reklamowy, reklamę naklejaną na okna budynków i reklamy umieszczane na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem”.

Na przykład orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 marca 2009 roku (sygn. II GSK 812/08) bardzo szeroko ujmuje pojęcie reklamy w pasie drogi publicznej wykraczając interpretacyjnie nieco poza ustawowe pojęcia:

„Reklama w rozumieniu ustawy o drogach publicznych to bryła, na którą składają się: zmaterializowany nośnik informacji wizualnej, elementy konstrukcyjne i zamocowania. Zmiany któregokolwiek z tych elementów powodują powstanie innej bryły, to jest nowej reklamy, a w konsekwencji umieszczenie jej w pasie drogowym”.

Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 06 czerwca 2017 roku (II GSK 2749/15) wskazuje:

„Reklamą są wszystkie nośniki, które nie są znakami i sygnałami lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę, bez względu na ich treść, tzn. nie muszą zawierać informacji o przedmiocie prowadzonej przez podmiot działalności czy sformułowań mających na celu wpływanie na kształtowanie się popytu, zwiększenia zbytu czy rozszerzenia klienteli na dany produkt lub usługę”.

Z kolei zgodnie z art. 40 ust. 2 pkt 3 ustawy o drogach publicznych umieszczanie reklam w pasie drogi publicznej wymaga odpowiedniego zezwolenia zarządcy drogi publicznej. Jeśli takiego zezwolenia nie ma, to zarządca drogi ma obowiązek wszcząć postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej za umieszczenie reklamy bez zezwolenia.

Jak liczyć powierzchnię reklamy umieszczanej w pasie drogowym?

Sprawę tę wyjaśnia art. 40 ust. 6 ustawy o drogach publicznych:

„Opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu, o którym mowa w ust. 2 pkt 3, ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy obiektu budowlanego albo powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 m² pasa drogowego.”

Tym samym decydująca jest powierzchnia reklamy.

W przeciwieństwie do obszaru robót drogowych nie stosuje się zasady wymiarowania powierzchni poprzez rzut poziomy obiektu/zajętego obszaru.

Inaczej sytuacja wygląda przy urządzeniach reklamowych, z których zdjęto reklamę (np. sam stelaż z którego zdjęto billboard). W takich sytuacjach stosuje się wyliczenie opłaty zajęcia pasa drogowego poprzez rzut poziomy obiektu.

W ten sposób interpretuje to orzecznictwo sądów administracyjnych:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 27 kwietnia 2017 roku (II SA/Sz 249/17)

„Za powierzchnię reklamy w rozumieniu art. 40 ust. 6 u.d.p. należy uznać całą powierzchnię, którą faktycznie zajmuje informacja wizualna, umieszczona na jakiejkolwiek konstrukcji usytuowanej w pasie drogowym, a jednocześnie w polu widzenia użytkownika drogi”.

Niektórzy klienci są bardzo zdziwieni kiedy doręczane jest do nich zawiadomienie zarządcy drogi publicznej o wszczęciu postępowania o umieszczenie reklamy w pasie drogi publicznej bez zezwolenia. Wiele osób tkwi niejednokrotnie w błędnym przeświadczeniu co do granic pasa drogi publicznej. Czasami informują pisemnie zarządcę drogi, że „nie wiedzieli iż reklama jest umieszczona w pasie drogi publicznej… i w związku z tym … chętnie ją usuną…”. Nie ma nic gorszego – takie sformułowanie i oświadczenie niezwykle utrudnia zmniejszenie lub uchylenie decyzji nakładającej karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia.

Podkreśla to orzecznictwo sądów administracyjnych:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 23 czerwca 2014 roku (II SA/Gl 80/14) 

„Nieświadomość faktu, iż miejsce ustawienia reklamy jest pasem drogowym drogi nie zwalnia z odpowiedzialności za popełniony delikt. Decyzja wydana na podstawie art. 40 ust. 1, ust. 2 pkt 3 oraz ust. 6, ust. 12 pkt 1 u.d.p. o wymierzeniu kary pieniężnej za samowolne zajęcie pasa drogowego jest decyzją związaną, a jej wydanie limituje wskazanie zobiektywizowanych przesłanek (zajęcie powierzchni pasa drogowego, okresu zajęcia, podmiot który dokonał zajęcia) i nie ma potrzeby badania przyczyn bezprawnego zajęcia pasa drogowego”.

Tym samym zawsze przed umieszczeniem reklamy w pobliżu drogi publicznej wskazane jest skonsultowanie miejsca jej umieszczenia z uprawnionym geodetą, który jednoznacznie potwierdzi nam że miejsce umieszczenia jest poza pasem drogi publicznej.

Należy pamiętać, iż w wielu miejscach granica pasa drogi publicznej przebiega niejednorodnie czego konsekwencją jest to, że w każdym przypadku odległość umieszczenia reklamy będzie odmienna w zależności od lokalizacji i kategorii drogi publicznej.

A co w przypadku kiedy już zarządca drogi rozpocznie postępowanie przeciwko Nam o zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia w związku z umieszczeniem reklamy?

Pozostaje konieczność obrony. Ale przemyślanej obrony. Pochopne podejmowanie decyzji w takich sytuacjach nie prowadzi do niczego dobrego. Należy przemyśleć czy z procesowego punktu widzenia lepiej będzie się „przyznać” czy „nieprzyznawać” do faktu tego, iż umieściliśmy reklamę w pasie drogi publicznej. Może mieć to dalekosiężne skutki na etapie odwołania czy późniejszej skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Dobrze przemyślana strategia działania pozwala uniknąć dalszych komplikacji w sprawie.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości