CZY KAŻDY PRAWNIK JEST W STANIE POPROWADZIĆ SPRAWĘ O SŁUŻEBNOŚĆ DROGI KONIECZNEJ?

Powrót: Służebność drogi koniecznej (droga konieczna)

Wielu potrzebujących niejednokrotnie zwraca się do „znajomego” lub najbliższego przypadkowego prawnika w sprawie reprezentacji w sądzie w celu przeprowadzenia postępowania o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Może być to także pomoc w zakresie ‘obrony’ posiadanej nieruchomości przed obciążeniem jej przez osobę trzecią (wnioskodawcę) służebnością drogi koniecznej.

Działanie takie należy uznać za błędne.

Z doświadczenia tutejszego profesjonalnego pełnomocnika r. pr. dr inż. Jonatana Hasiewicza wynika, iż przypadkowi pełnomocnicy niespecjalizujący się w sprawach dotyczących służebności gruntowych, w tym służebności drogi koniecznej, popełniają szereg rażących błędów.

I. Najczęstszym z nich jest składanie „gołego” wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej do sądu – bez przedstawienia sądowi możliwych wariantów, alternatywnych tras przebiegu służebności oraz bez wykonania przez Geodetę mapy zasadniczej obrazującej postulowany przebieg służebności. Sąd w takich sytuacjach musi wtedy bazować na przeprowadzanych oględzinach, a następnie na opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji. Należy wskazać, iż opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji niekoniecznie musi spełniać oczekiwania Wnioskodawcy, co powoduje jego frustrację już na początkowym etapie postępowania.

II. Istotnym błędem są także sytuacje w których służebność drogi koniecznej ma polegać na „poszerzeniu” istniejącej już służebności gruntowej. W szczególności może chodzić tutaj o przypadki, gdzie istniejąca droga o szerokości 2,5 metra nie zapewnia odpowiedniej obsługi komunikacyjnej nieruchomości i należy ją poszerzyć do minimalnie wymaganej szerokości 4,5 metra umożliwiającej obsługę dwukierunkową (z możliwością minięcia się pojazdów) danej nieruchomości. Wielu przeciętnych prawników (adwokaci lub radcy prawni) całkowicie nie zdają sobie sprawy z istniejących przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które określają warunki, zasady i parametry dojść i dojazdów do nieruchomości zabudowanych.

III. Kolejnym błędem wielu prawników (adwokatów lub radców prawnych) jest pomijanie znaczenia ustawy Prawo o ruchu drogowym, przy ocenie przejezdności projektowanej służebności drogi koniecznej już na etapie składania samego wniosku o jej ustanowienie do właściwego miejscowo sądu. Niejednokrotnie według przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie pod kątem parametrów technicznych projektowana służebność drogi koniecznej czyni zadość podstawowym wymogom. Ale wykonanie analizy przejezdności (trajektoria przejazdu pojazdu) dla pojazdu osobowego, pojazdu śmieciarki lub wozu bojowego straży pożarnej, wyklucza funkcjonowanie projektowanej służebności drogi koniecznej w takim kształcie. Większość potencjalnych prawników – nie specjalizujących się w specyfice szeroko rozumianego ruchu drogowego – nie ma jakiegokolwiek pojęcia o tych aspektach i często nieświadomie wprowadza swoich klientów w błąd wikłając ich w długotrwały proces sądowy. Nie bez znaczenia jest także fakt tego, iż składowi orzekającemu w sądzie w postępowaniu o ustanowienie służebności drogi koniecznej trzeba bezsprzecznie wykazać swoje racje bazując na warunkach przejezdności, analizie przejezdności oraz odpowiednich regulacjach ustawy Prawo o ruchu drogowym.

IV. Brak wskazania wszystkich potencjalnych Uczestników postępowania o ustanowienie służebności drogi koniecznej należy zaliczyć do kolejnego błędu wielu niedoświadczonych prawników. Wynika to z często z nieznajomości przepisów w sprawach specyfiki służebności dróg koniecznych (służebności gruntowych) oraz pomijania regulacji art. 626 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego.

Zgodnie z art. 626 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego wskazuje się:

„We wniosku o ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga [konieczna], aby nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej”.

Należy przez to rozumieć wszystkie możliwe – w tym alternatywne – sposoby doprowadzenia służebności drogi koniecznej do nieruchomości.

Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2019 roku (I CSK 756/17)

„Zgodnie z art. 145 § 1 k.c. roszczenie o ustanowienie drogi koniecznej powstaje dla właściciela nieruchomości wtedy, gdy nieruchomość nie odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. (…) Krąg uczestników postępowania o ustanowienie drogi koniecznej jest więc ściśle określony i zgodnie z art. 626 § 1 k.p.c. we wniosku trzeba wskazać właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga, aby nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej. Jeżeli nieruchomości są obciążone użytkowaniem wieczystym trzeba również wskazać wszystkich użytkowników”.

Częsta niefrasobliwość wybranego niespecjalizującego się w tematyce służebności dróg koniecznych prawnika powoduje sytuację, gdzie postępowanie sądowe się w stopniu znaczącym przeciąga. Wynika to z tego, iż sąd musi samodzielnie ustalać wszystkich potencjalnych Uczestników postępowania lub wzywa do tego niezorientowanego w tematyce profesjonalnego pełnomocnika. Ten zazwyczaj potem ma problem z ustaleniem stron postępowania, którymi są właściciele sąsiadujących nieruchomości. Często też dochodzi do kuriozalnych sytuacji, gdzie dany niezaznajomiony z tematyką prawnik niemalże ‘upiera’ się przed sądem, iż nie ma sensu powoływać do postępowania o służebność drogi koniecznej właścicieli sąsiadujących nieruchomości, gdyż wskazany przez niego przebieg służebności drogi koniecznej jest najbardziej słuszny i racjonalny. Są to niestety częste błędy narażające na dodatkowe koszty strony postępowania.

***

Powyżej przedstawiono jedynie niektóre najczęstsze błędy powielane przez profesjonalnych pełnomocników niespecjalizujących się w tematyce służebności dróg koniecznych. Przed podjęciem każdego postępowania o ustanowienie służebności drogi koniecznej zaleca się zawsze skontaktowanie z osobą specjalizującą się w tego typu postępowaniach.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

<< Poprzednie pytanie Wszystkie pytania Następne pytanie >>