Dostałem mandat pod domem chociaż znaki drogowe źle stoją na moim osiedlu mieszkaniowym

Powrót: Wykroczenia w ruchu drogowym

Niejednokrotnie spotykamy się z sytuacją, gdzie zrozpaczeni kierowcy zgłaszają się z otrzymanym mandatem karnym lub z wnioskiem Straży Miejskiej (Gminnej) o ukaranie do sądu za nieprzestrzegania znaków drogowych na drogach wewnętrznych., 

W miejscu tym powstaje zasadniczy dylemat: Czy znak drogowy na osiedlu mieszkaniowym stoi legalnie? 

Niektórzy zadają sobie także pytania: Dostałem mandat przed centrum handlowym za nieprawidłowe parkowanie. Czy mam ten mandat przyjąć czy odmówić jego przyjęcia – przecież to droga wewnętrzna? 

Należy pamiętać, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „tylko legalne ustawienie znaku może skutkować odpowiedzialnością za wykroczenie” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2008 r., III KK 445/07). 

Zasadniczym pytaniem jest jednak to: W jaki sposób zweryfikować legalność znaku drogowego na osiedlu mieszkaniowym? Jak to wykorzystać w ewentualnym postępowaniu sądowym w takim sposób aby zostać uniewinnionym? 

Sprawa jest co do zasady dosyć skomplikowana. Według przepisów art. 10 ust. 7 i 10a ustawy Prawo o ruchu drogowym wskazuje się: 

„Zarządzanie ruchem na drogach wewnętrznych, w tym w strefie ruchu i strefie zamieszkania, należy do podmiotu zarządzającego tymi drogami.” 

„Podmioty zarządzające drogami, o których mowa w ust. 7, ustalając organizację ruchu na tych drogach stosują znaki i sygnały drogowe oraz zasady ich umieszczania wynikające z ustawy i jej przepisów wykonawczych. Koszt oznakowania drogi wewnętrznej ponosi podmiot zarządzający drogą”. 

Głębsza analiza przepisów i regulacji prawnych wskazuje także na to, iż w przypadku ustanowienia strefy ruchu lub strefy zamieszkania na drogach wewnętrznych konieczne jest istnienie dokumentacji nazywanej „projektem organizacji ruchu”. Dokumentacja ta musi być zatwierdzona przez podmiot zarządzający drogą wewnętrzną zgodnie z § 3 ust. 1a pkt 3 Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem. 

Najczęstsze nieprawidłowości w zakresie oznakowania dróg wewnętrznych sprowadzają się zatem do następujących przypadków: 

• brak istnienia zatwierdzonej stałej organizacji ruchu dla danych dróg wewnętrznych, 
• zatwierdzenie stałej organizacji ruchu jest dokonane przez podmiot nieuprawniony (np. projekt zatwierdził jeden członek zarządu wspólnoty mieszkaniowej, zamiast podjęcia uchwały przez całą wspólnotę mieszkaniową; albo projekt organizacji ruchu zatwierdziła Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej zamiast zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej; i inne), 
• znaki drogowe są umieszczone niezgodnie z zatwierdzoną stałą organizacji ruchu (czyli projekt organizacji ruchu istnieje, ale nie jest wprowadzony zgodnie z jego treścią na drogach wewnętrznych), 

• w terenie istnieją znaki drogowe nieprzewidziane w zatwierdzonej stałej organizacji ruchu, a pomimo tego organy sprawujące kontrolę ruchu drogowego (Straż Miejska/Gminna lub Policja) interweniują, 
• podmiot zarządzający drogą wewnętrzną nie wykonuje obligatoryjnych corocznych kontroli prawidłowości zastosowania, wykonania, funkcjonowania i utrzymania wszystkich znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, urządzeń sygnalizacji dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego umieszczonych na drogach jemu podległych. 

Problematyczne jest niejednokrotnie ustalenie skonkretyzowanego stanu faktycznego. Wielu zarządców dróg wewnętrznych nie chce udostępniać lub okazywać dokumentów na podstawie których wprowadzona została określona zmiana w organizacji ruchu. 

Rozwiązaniem tego może być wystąpienie do organu sprawującego nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach wewnętrznych położonych w strefach ruchu lub strefach zamieszkania. Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym wskazuje się: 

„Wojewoda sprawuje nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach wewnętrznych położonych w strefach ruchu lub strefach zamieszkania”. 

Pojęcie nadzoru obejmuje możliwość weryfikacji, ustalenia stanu faktycznego oraz wydanie nakazów (zaleceń) związanych z doprowadzeniem organizacji ruchu do zgodności z obowiązującymi przepisami. Niejednokrotnie próby blokowania dostępu do dokumentacji projektu stałej organizacji ruchu mogą być przełamane wyłącznie poprzez skierowanie odpowiedniego wniosku do Wojewody, aby ten przeprowadził czynności kontrolne i nadzorcze wobec danej organizacji ruchu na drogach wewnętrznych. Wojewoda w ramach własnych uprawnień dyskrecjonalnych jako organ administracji publicznej może wtedy zażądać od podmiotu zarządzającego drogami wewnętrznymi wszystkich dokumentów związanych z dokonaną zmianą organizacji ruchu. 

Zgodnie z § 3 ust. 2 i 3 Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem wskazuje się: 

„Organ sprawujący nadzór nad zarządzaniem ruchem: (1) dokonuje oceny organizacji ruchu w zakresie (a) zgodności z obowiązującymi przepisami i (b) zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego; (2) rozstrzyga w sprawach spornych dotyczących istniejącej lub projektowanej organizacji ruchu, biorąc pod uwagę interes ogólnospołeczny oraz konieczność zapewnienia ruchu tranzytowego. 

„W przypadku drogi wewnętrznej objętej strefą zamieszkania albo strefą ruchu organ sprawujący nadzór nad zarządzaniem ruchem podejmuje, na podstawie wniosku zainteresowanego podmiotu złożonego do tego organu, działania w zakresie określonym w ust. 2 pkt 1”. 

Tym samym Wojewoda może rozstrzygnąć lub ocenić istnienie nieprawidłowości w zakresie organizacji ruchu na drogach wewnętrznych. 

Jest to niezwykle istotne, gdyż stwierdzenie takich nieprawidłowości w stopniu znaczącym pomaga w postępowaniu sądowym w sprawie o wykroczenie drogowe. Obwiniony o popełnienie danego wykroczenia drogowego może jednoznacznie wskazać, iż organizacja ruchu była wadliwa, nieprawidłowa lub w ogóle była wprowadzona bezpodstawnie, w konsekwencji czego nie może na niego zostać nałożony mandat karny za popełnione wykroczenie w ruchu drogowym. 

Brak uprzedniego uzyskania stanowiska Wojewody – jako organu sprawującego nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach – mocno utrudnia ewentualne postępowanie sądowe, gdzie Obwiniony musi wykazać (udowodnić) wadliwość rozwiązań w zakresie organizacji ruchu drogowego. 

Za istotny problem należy uznać także to, iż wiele osób samodzielnie podejmuje się sporządzenia wystąpień do Wojewody sprawującego nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach. Popełnia przy tym wiele błędów formalnoprawnych lub wręcz oczekuje, iż Wojewoda zajmie się szczegółowo badaniem wszystkich możliwych nieprawidłowości. Jest to założenie chybione. We wniosku o wydanie oceny organizacji ruchu do Wojewody należy wskazać jednoznacznie na dostrzeżone nieprawidłowości lub wskazać na potencjalne nieprawidłowości.  

Wydana przez Wojewodę ocena organizacji ruchu lub rozstrzygnięcie nadzorcze w przedmiocie danej organizacji ruchu, może być pomocne w skonkretyzowanym postępowaniu sądowym w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. 

Do reprezentacji przez właściwym miejscowo Wojewodą oraz przed właściwym miejscowo sądem karnym warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Prawidłowość formułowanych wniosków i żądań może mieć kluczowe znaczenie. 

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości