Kiedy Policja może zatrzymać prawo jazdy? Co mogę zrobić?

Powrót: Wykroczenia w ruchu drogowym

Często padające pytanie dotyczy tego kiedy Policja może zatrzymać prawo jazdy? Na jak długo prawo jazdy mogą być zatrzymane? Czy prawo jazdy zostaną mi zwrócone? Czy zwykłe wykroczenie może być podstawą do zatrzymania prawo jazdy?

Szczegółowo opisuje to art. 135 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Jest to enumeratywne wyliczenie przypadków w których prawo jazdy mogą być zatrzymane, niemniej dokładne zrozumienie poszczególnych przypadków wymaga odniesienia się do innych przepisów.

Art. 135 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Policjant:

1. zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie:

a) uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,

b) stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność,

c) podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy,

d) gdy upłynął termin ważności prawa jazdy,

e) gdy wobec kierującego pojazdem wydane zostało postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy,

f) gdy wobec kierującego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów lub wydano decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami,

g) przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od wydania skierowania na kurs reedukacyjny, o którym mowa w art. 99 ust. 1 pkt 4 li. a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami;

h) przekroczenia przez kierującego pojazdem w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego lub stwierdzenia, na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć, że w okresie 2 lat od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy popełnił on przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub trzy wykroczenia określone w art. 86 § 1 lub 2, art. 87 § 1, art. 92a w przypadku przekroczenia dopuszczalnej prędkości o ponad 30 km/h lub art. 98 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2019 r. poz. 821 i 1238),

i) stwierdzenia braku dokumentu, o którym mowa w art. 38 pkt 3a lub 4a, lub prowadzenia pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową w przypadku, o którym mowa w art. 13 ust. 5 pkt 7 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami,

j) popełnienia w okresie próbnym, o którym mowa w art. 91 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;

1a) zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku ujawnienia czynu polegającego na:

a) kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym lub

b) przewożeniu osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji; przepis nie dotyczy przewozu osób autobusem w publicznym transporcie zbiorowym w gminnych, powiatowych i wojewódzkich przewozach pasażerskich w rozumieniu  ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 2016 i 2435 oraz z 2019 r. poz. 730, 1495, 1696 i 2020), o ile w pojeździe przewidziane są miejsca stojące;

2) może zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Kluczowe w tym miejscu jest odniesienie się do przypadku wskazanego w art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, czyli przypadku fakultatywnego zatrzymania prawa jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Dla wielu kierowców ten przypadek stanowi  właśnie problem. Odnieść się trzeba tutaj do art. 86 § 1 i 3 Kodeksu Wykroczeń.

Art.  86.  [Zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym]

§  1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.

§  2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w § 1, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§  3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 przez osobę prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.

Jest to przepis który daje prawo zatrzymania prawo jazdy przez policjanta dosłownie w każdym możliwym przypadku, jeśli stwierdzi on, że nasze zachowanie w ruchu drogowym (nawet jakieś drobne małe, błahe wykroczenie) stwarzamy zagrożenie w ruchu drogowym.

Co robi Policjant z takim zatrzymanym prawo jazdy?

Jeżeli przyczyną zatrzymania prawa jazdy było:

• uzasadnione podejrzenie, że kierujący znajduje się wstanie nietrzeźwości lub wstanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu;
• uzasadnione podejrzenie, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów;

to w ciągu 14 dni od przekazania prawa jazdy prokurator w sprawach o przestępstwo w ruchu drogowym, a w sprawach o wykroczenie sąd, może wydać postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy.

W miejscu tym zawsze radzę klientom napisać do sądu (wykroczenie) lub do prokuratora (przestępstwo) prowadzącego sprawę pismo z prośbą o zwrot prawa jazdy i nie dokonywania zatrzymania prawo jazdy. Pismo takie winno być poparte dobrą argumentacją prawną wraz z odniesieniem się do zdarzenia faktycznego. Niejednokrotnie zdarza się tak, iż zatrzymanie prawa jazdy przez Policjanta przy wykroczeniu drogowym było zwykłą „złośliwością” lub wynikiem „kłótni kierowcy z Policjantem” co do przebiegu zdarzenia drogowego (odmienne interpretacje znaków i sygnałów drogowych). 

Sytuacje te trzeba – podając odpowiednie uzasadnienie prawne – opisać i przedstawić sądowi. Z mojego doświadczenia wynika, iż sądy (prokuratura) zwraca prawo jazdy i nie korzysta z „fakultatywnej” możliwości zatrzymania prawa jazdy. W takim stanowisku pisemnym można także podnosić negatywne następstwa społeczno-gospodarcze jak utrata zarobku w związku z zatrzymaniem prawa jazdy, a w konsekwencji brak możliwości utrzymania rodziny. Przy formułowaniu takiego pisemnego stanowiska warto skorzystać z pomocy doświadczonego radcy prawnego zajmującego się zagadnieniami ruchu drogowego.

Sąd po takim piśmie może wydać Postanowienie o zwrocie prawa jazdy lub Postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy zgodnie z wnioskiem Policji. 

Jeśli dojdzie do sytuacji, w której nasze prawo jazdy zostaną zatrzymane na podstawie Postanowienia Sądu (Prokuratora), wtedy nie wszystko jeszcze stracone. W nieprzekraczalnym terminie 7 dni przysługuje Nam prawo na złożenie zażalenia na wydane Postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy. Niezwykle istotne jest tutaj dochowanie tego 7 dniowego terminu. Zażalenie musi spełniać wymogi formalnego pisma procesowego stąd też wysoce zalecane jest skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika (np. radcy prawnego).

Co się dzieje w przypadku zatrzymania prawo jazdy przez Policję? Czy można dalej jeździć samochodem?

Po zatrzymaniu prawa jazdy policjant wystawia pokwitowanie, które w zależności od przyczyny zatrzymania, uprawnia do kierowania pojazdem przez okres 24 godzin, 72 godzin lub 7 dni od daty zatrzymania prawo jazdy.

Wydanie takiego pokwitowania ma Nam umożliwić dojazd do miejsca docelowego lub odstawienie pojazdu w bezpieczne miejsce.

Istotne jest to, iż zgodnie z art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym Policjant „może” ale „nie musi” zatrzymać prawa jazdy. 

Dlatego w przypadkach wykroczeń o niejasnych przyczynach lub wypadkach gdzie trudno jednoznacznie wskazać sprawcę, odradzam swoim klientom „wykłócanie” się na miejscu z Policjantem na temat przyczyn i sprawcy wypadku drogowego. Lepiej pozostawić tę sprawę dla sądu/prokuratury, a odjechać z miejsca zdarzenia z dokumentem prawa jazdy.