Czy mogę uzyskać zabezpieczenie przejazdu na czas trwania sprawy sądowej?

Powrót: Służebność drogi koniecznej (droga konieczna)

Wielu klientów pojawia się z problemem „rozlanego mleka” w sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Są to sytuacje w których właściciele sąsiadujących nieruchomości wchodzą ze sobą w poważny konflikt na drodze pozaprawnej w kontekście dojazdu do danej nieruchomości.

Kiedy na jaw wychodzi, iż na przykład właściciel domu jednorodzinnego dojeżdża do niego drogą gruntową (polną) podczas gdy ten dojazd nie jest prawnie uregulowany, właściciele nieruchomości po której przebiega przedmiotowa droga gruntowa (polna) rozpoczynają swoistą krucjatę mającą na celu utrudnienie, uprzykrzenie a wręcz całkowite odcięcie domu od dostępu do drogi publicznej.

Najczęściej podejmowane działania to:

• stawianie urządzeń blokujących dostęp do nieruchomości,
• stawianie zapór – szlabanów drogowych, urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, wygrodzeń segmentowych, barier metalowych, barier betonowych,
• rozpościeraniu stalowych ostrych jak brzytwa lin w poprzek istniejącej drogi gruntowej,
• wywieszanie informacji o nielegalnym sposobie korzystania z drogi,
• umieszczaniu znaków drogowych (w szczególności znaku drogowego B – 1 „zakaz ruchu” lub B – 2 „zakaz wjazdu”) sprzecznych z przepisami Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2181 z późn. zm.), lecz mających na celu wywarcie presji i perswazji na właścicielach nieruchomości mających nieregulowany dostęp do drogi publicznej,
• szkalowaniu słownym osób mających nieuregulowany dostęp do drogi publicznej oraz osób dojeżdżających do takiej posesji,
• utrudnianiu dojazdu służbom miejskim – pojazdom śmieciarek, beczkowozom, karetkom pogotowia, pogotowiu energetycznemu i innym,
• wszczynaniu awantur  i kłótki,
• stosowanie gróźb słownych i pisemnych,
• wzywania Policji i Straży Miejskiej (Gminnej) na interwencje i pisaniu skarg na miejscowy posterunek Policji w przedmiotowej sprawie,
• intencjonalnemu uszkadzaniu nieruchomości osób, które ubiegają się o uzyskanie dostępu do drogi publicznej poprzez jego prawne uregulowanie.

Wszystkie wyżej wymienione działania mają na celu zniechęcenie do występowania o uregulowanie dostępu do drogi publicznej poprzez ustanowienie służebności drogi koniecznej.

Często też pojawia się groźba (werbalna lub niewebralna) pod  tytułem: „Jak wystąpicie do sądu o służebność drogi koniecznej to dopiero Wam zagrodzimy dojazd wszelkimi możliwymi sposobami…!”. Są tez przypadki skrajne: wysypywanie gwoździ na drogę, rzucanie kamieniami w samochody przejeżdżające po drodze, niszczenie nieruchomości osób ubiegających się o służebność drogi koniecznej (podpalenia, niszczenie ogrodzenia, szpecenie elewacji budynku – graffiti, i inne). 

Czy można jakoś sobie poradzić z sąsiadami (właścicielami sąsiednich nieruchomości) którzy utrudniają dostęp do nieruchomości?

Istnieje możliwość wystąpienia do sądu z wnioskiem o ustanowienie służebności drogi koniecznej wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia.

Zabezpieczenie jest udzielane przez sąd na czas trwania postępowania sądowego w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej.

Zgodnie z art. 730 Kodeksu Postępowania Cywilnego „w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku”.

Ponadto zgodnie z art. 730¹ § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego „udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia”.

Zaleca się, aby taki wniosek o udzielenie zabezpieczenia sporządził profesjonalny pełnomocnik (np. radca prawny). Dlaczego? Zgodnie ze wskazanych powyżej przepisami w takim wniosku należy „uprawdopodobnić roszczenie” oraz wskazać „interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia”.

Wbrew pozorom nie jest to takie proste.

Uprawdopodobnienie roszczenia o ustanowienie służebności drogi koniecznej musi zostać poparte szeroko rozumianym stanem prawnym i faktycznym. Ten stan prawny i faktyczny musi dawać niemalże graniczące z pewnością przeświadczenie dla sądu co do tego, iż dany sposób tymczasowego dostępu do nieruchomości pozbawionej dostępu do drogi publicznej jest konieczny i niezbędny do czasu zakończenia sprawy sądowej o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Trzeba to dobrze uzasadnić.

Dużym plusem udzielonego zabezpieczenia jest to, iż obowiązuje ono do prawomocnego zakończenia sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej przed sądem. Jest to o tyle istotne, gdyż czasami sprawy takie potrafią trwać 1 – 3 lat w sądzie pierwszej instancji. Dla wielu podmiotów posiadanie udzielonego przez sąd zabezpieczenia to jest „być albo nie być”.  Chodzi tu w szczególności o przypadki gdy brak dostępu do drogi publicznej skutkuje utrudnieniami w prowadzeniu działalności gospodarczej lub skutkuje całkowitym brakiem możliwości dojazdu do własnego domu (miejsca zamieszkania).

W rzeczywistości posiadanie zabezpieczenia umożliwia dostęp do nieruchomości posiadającej nieuregulowany dostęp do drogi publicznej przez okres trwania postępowania sądowego.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości