Co to jest „szczególnie uzasadniony przypadek”?

Powrót: Spory z zarządcą drogi publicznej

Wiele osób zadaje sobie niejednokrotnie pytanie co to jest „szczególnie uzasadniony przypadek” lokalizacji budynku, obiektu, kiosku handlowego lub urządzenia obcego w pasie drogi publicznej.  

Często zdarza się że przed wydaniem:  

• decyzji lokalizacyjnej, 
• decyzji na zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenia urządzenia obcego, 
• decyzji na zajęcie pasa drogowego na prawach wyłączności, 

zarządca drogi publicznej pisemnie wzywa do wykazania istnienia „szczególnie uzasadnionego przypadku”. 

Co to jest ten „szczególnie uzasadniony przypadek” i jak go wykazać? 

W miejscu tym należy wyjść od pewnego odgórnego założenia ustawodawcy – drogi publiczne są co do zasady dedykowane ogółowi, przeznaczone dla ruchu publicznego pojazdów i pieszych. Pierwszorzędnym jest to, aby drogi i warunki techniczne tych dróg zapewniały odpowiedni poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego ich użytkownikom. Lokalizowanie obiektów obcych w pasie drogi publicznej (tj. budynku, obiektu, kiosku handlowego lub urządzenia obcego) jest niejako „wyjątkiem” od zasady zakazu ich lokalizowania.  

Ustawa o drogach publicznych dopuszcza jednak lokalizację takiego urządzenia obcego lub obiektu o ile wnioskodawca wykaże istnienie „szczególnie uzasadnionego przypadku”, o którym mowa w art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych. 

W tezach wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 października 2012 roku (sygn. akt. II GSK 1547/11) wskazano na elementy składowe, które tworzą „szczególnie uzasadniony przypadek” polegający na możliwości funkcjonowania danego obiektu drogowego w pasie drogi publicznej w rozumieniu art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych. Jak wskazano w pkt 2 tezy rzeczonego „termin ‘szczególnie uzasadnionego przypadku’ bliżej nieokreślony przez ustawodawcę w świetle poszczególnych unormowań u.d.p. pozwala przyjąć, że właściwy w sprawie zarządca drogi będzie zobowiązany do oceny, czy zajęcie pasa drogowego na lokalizacje niedozwolonego co do zasady urządzenia jest dopuszczalne, tzn. (1) czy nie będzie powodować niszczenia drogi lub (2) naruszać zadań organu drogą zarządzającego m.in. obowiązku zapewnienia (3) warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego”. 

Przekładając w/w ustalenia Naczelnego Sądu Administracyjnego na kanwę skonkretyzowanego przypadku wniosku o udzielenie zezwolenia na zajęcie pasa drogowego należy wziąć pod uwagę poniższe okoliczności:  

1. ocenę tego czy dokonane zajęcie pasa drogowego nie będzie powodować niszczenia drogi, 

2. ocenę tego czy dokonane zajęcie pasa drogowego nie będzie naruszać zadań organu zarządzającego ruchem, 

W miejscu tym należy zaznaczyć, iż ‘organ zarządzający ruchem na drodze’ to zupełnie inny organ od ‘zarządcy drogi’. Organ zarządzający ruchem na drogach wykonuje swoje zadania na podstawie art. 10 ust. 3 – 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem. Natomiast zarządca drogi publicznej realizuje swoje kompetencje na podstawie ustawy o drogach publicznych. 

3. ocena warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego. 

Wymóg ten wymaga oceny lokalizacji obiektu niezwiązanego z funkcją drogi pod kątem zgodności z przepisami techniczno-budowlanymi oraz historią wypadków drogowych i komunikacyjnych w badanym rejonie. Należy także ocenić pod kątem parametrów techniczno-budowlanych czy dany obiekt w pasie drogi publicznej nie ingeruje w normatywne szerokości chodników, dróg dla rowerów i jezdnię drogi publicznej. 

4. inne okoliczności związane z docelowym wnioskiem – wykazane przez stronę w toku postępowania, a polegające na uwarunkowaniach historycznych oraz regulacjach aktów prawa miejscowego (np. zapisach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), które dopuszczają lokalizację określonych kubaturowo obiektów w pasie drogi publicznej. 

Ocena i wykazanie istnienia „szczególnie uzasadnionego przypadku” musi być badane w odniesieniu do skonkretyzowanego wniosku o zajęcie pasa drogowego lub w toku docelowej sprawy odwoławczej od decyzji odmawiającej udzielenia zezwolenia na zajęcie pasa drogowego gdzie zarządca drogi publicznej powołuje się na „szczególnie uzasadniony przypadek” z art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych. 

Analiza taka wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu drogownictwa oraz umiejętności powiązania jej z aspektami techniczno-budowlanymi. Wykazanie „szczególnie uzasadnionego przypadku” musi być na tyle rzeczowe, konkretne i profesjonalne, aby zarządca drogi (lub organ odwoławczy) uznał, iż takie okoliczności istnieją konsekwencją czego winno być udzielenie zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. 

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości