Na czym polega Obrona w postępowaniu karnym o spowodowanie wypadku drogowego?

Powrót: Wypadki drogowe

Rzeczone pytanie powinna postawić sobie każda osoba, która spowodowała wypadek drogowy w którym u poszkodowanego (poszkodowanych) doszło do poważnych obrażeń. W szczególności kwestia ta wymaga wyjaśnienia dla osób, gdzie poszkodowany zginął w wypadku drogowym.

Działania Obrońcy i kierunek tych działań będzie zależny od wielu czynników. Kluczowym jest natomiast ustalenie tego czy Oskarżona osoba rzeczywiście ponosi winę za spowodowanie wypadku drogowego.

Już na etapie postępowania przygotowawczego (przesłuchania na Policji, przesłuchania na Prokuraturze) dobrze zorientowany Obrońca w sprawach wypadków drogowych może ocenić winę, stopień winy oraz przyczynienie się do winy Poszkodowanego w kontekście konkretnego zdarzenia drogowego.

Pozwoli to na obranie określonej ścieżki Obrony.

• Wariant pierwszy: Walka o całkowite uniewinnienie za spowodowanie wypadku drogowego.

Wariant ten jest stosowany w sytuacji, gdy z akt sprawy postępowania przygotowawczego wynika, iż organy ścigania (Policja, Prokuratura) popełniły rażące błędy w ustaleniu przyczyn, przebiegu i skutków wypadku drogowego oraz błędnie zinterpretowały przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym. Wynikową takiej sytuacji jest często stan prawny w którym Oskarżony nie ponosi w rzeczywistości winy za spowodowanie wypadku drogowego.

• Wariant drugi: Walka o uznanie Oskarżonego za winnego z jednoczesnym przyczynieniem się do winy Poszkodowanego.

Wariant ten jest stosowany w sytuacji, gdy z akt sprawy postępowania przygotowawczego wynika że Oskarżony rzeczywiście naruszył swoim zachowaniem (manewrem w ruchu drogowym, brakiem manewru w ruchu drogowym lub w inny sposób) przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym, ale Pokrzywdzony również swoim zachowaniem naruszył przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym. Mówiąc innymi słowy stan faktyczny wskazuje na to, iż zarówno Oskarżony jak i Pokrzywdzony nie stosował się do przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym konsekwencją czego jest to iż doszło do tragicznego wypadku drogowego. W takich sytuacjach celem Obrońcy jest zmierzanie w postępowaniu karnym do osiągnięcia wyroku w którym będzie określone przyczynienie się do winy Poszkodowanego i stopień przyczynienie się do winy Poszkodowanego. Ma to istotne znaczenie, zważywszy na fakt tego, iż w takich sytuacjach wymiar kary dla Oskarżonego za spowodowanie wypadku drogowego będzie o wiele niższy i determinowany stopniem przyczynienia się do winy Poszkodowanego. Ma to także niebagatelne znaczenie w kontekście ewentualnych cywilnoprawnych finansowych roszczeń odszkodowawczych Poszkodowanego względem Oskarżonego (lub Ubezpieczyciela), gdyż z reguły przyczynienie się do winy przez Poszkodowanego eliminuje możliwość dochodzenia takich roszczeń lub mocno je ogranicza. Klasycznym przypadkiem takiej sytuacji w ruchu drogowym jest wypadek drogowy w obszarze zabudowanym (dopuszczalna administracyjnie prędkość 50 km/h), w którym Oskarżony skręcający pojazdem mechanicznym w prawo lub w lewo na skrzyżowaniu nie udziela pierwszeństwa nadjeżdżającemu z naprzeciwka Pokrzywdzonemu kierującemu pojazdem mechanicznym z nadmierną prędkością przekraczającą w sposób znaczący administracyjnie dopuszczalną prędkość 50 km/h (np. jadącego z prędkością 70 km/h i więcej).

• Wariant trzeci: Walka o jak najniższy wymiar kary dla Oskarżonego, który spowodował wypadek drogowy.

Przypadek ten dotyczy sytuacji, gdzie z akt spawy jednoznacznie wynika, iż Oskarżony rzeczywiście doprowadził do spowodowania poważnego wypadku drogowego w którym ucierpieli inni uczestnicy ruchu drogowego. Jednocześnie w tym przypadku nie sposób doszukać się u innych uczestników ruchu drogowego (Poszkodowanych) tego, iż swoim zachowaniem przyczynili się do winy i do zaistnienia rzeczonego zdarzenia. Wina ciąży wyłącznie na Oskarżonym. Są to zasadniczo najtrudniejsze przypadki do prowadzenia obrony, niemniej nie oznacza to iż obrona nie jest możliwa. Zmierza ona wtedy do ujawnienia okoliczności łagodzących po stronie sprawy takich jak podeszły wiek, udzielenie pomocy Poszkodowanym niezwłocznie po wypadku drogowym, współpraca z Policją/Prokuraturą, dotychczasowa niekaralność, brak wykroczeń w ruchu drogowym w historii wykroczeń, dotychczasowy nieposzlakowany sposób życia i nieskazitelny charakter, błędy w istniejącej organizacji ruchu drogowego na drodze (wprowadzające w błąd uczestników ruchu drogowego) czy zły stan nawierzchni jezdni. Okoliczności łagodzące mają wpływ na wymiar karny i zastosowane przez sąd środki karne.

Obrońca także musi mieć świadomość o zasadach zaostrzenia karalności wobec sprawcy wypadku drogowego według znowelizowanych przepisów art. 178 § 1 i 1aKodeksu Karnego (obowiązujących od 01 października 2023 roku).

Art.  178 Kodeksu Karnego 

• 1. Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173 § 1 lub 2, art. 174 lub art. 177 § 1 znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający po popełnieniu czynu określonego w art. 173 § 1 lub 2, art. 174 lub art. 177 § 1, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę. 

• 1a. Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173 § 3 lub 4 lub art. 177 § 2, w warunkach określonych w § 1 lub którego dotyczy wskazana w tym przepisie okoliczność, sąd orzeka karę pozbawienia wolności w wysokości:

1) nie niższej niż 3 lata, jeżeli następstwem wypadku jest ciężki uszczerbek na zdrowiu innej osoby albo następstwem katastrofy jest ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, do dwukrotności górnej granicy ustawowego zagrożenia,

2) nie niższej niż 5 lat, jeżeli następstwem czynu jest śmierć człowieka, do dwukrotności górnej granicy ustawowego zagrożenia w przypadku katastrofy, a 20 lat pozbawienia wolności w przypadku wypadku. 

Tym samym działania Obrońcy w sprawie o wypadek drogowy są determinowane różnymi okolicznościami. Każdy stan faktyczny jest inny i nie ma jednego mianownika na określenie zasad i sposobu Obrony Oskarżonego o spowodowanie wypadku drogowego.

Kluczowym dla Oskarżonego o wypadek drogowy jest wybór właściwego Obrońcy. W naszej praktyce często spotykamy się z sytuacjami, gdzie dany Obrońca (adwokat lub radca prawny) nie był dokładnie zaznajomiony ze specyfiką wypadków drogowych, a jednak podjął się prowadzenia Obrony w sprawie. Niejednokrotnie konsekwencją tego jest to, iż – po przejęciu takiego postępowania przez Nas i wstąpienia do niej w charakterze Obrońcy – trzeba składać nowe wnioski dowodowe, wykazywać elementy związane z przyczynieniem się do winy Pokrzywdzonego lub sporządzać dodatkowe opinie prywatne biegłych z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych, aby odwrócić niekorzystny trend (przebieg) toczącego się przed sądem postępowania karnego. Generuje to dodatkowe koszty po stronie Oskarżonego oraz wydłuża czas trwania postępowania sądowego.

Tym samym niezwykle istotne jest to, aby już na etapie postępowania przygotowawczego przez Policją lub Prokuraturą skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego specjalizującego się ściśle w tematyce wypadków drogowych i zasad stosowania (w tym interpretacji) ustawy Prawo o ruchu drogowym.

radca prawny dr inż. Jonatan Hasiewicz

"prawnik ruchu drogowego"

wypadki drogowe| wykroczenia | ruch drogowy | drogi | organizacja ruchu drogowego | służebność | droga konieczna | nieruchomości